Ο μύθος της "αιώνιας ελληνικότητας"

Η εθνικιστική εκστρατεία ενάντια στη Δημοκρατία της Μακεδονίας, με όλες τις κορώνες για το Μεγαλέξανδρο, τη Βεργίνα και τα παρόμοια, ξανάδωσε νέα ζωή στους πιο παλιούς μυθους της αστικής τάξης στην Ελλάδα: τους μύθους για τις προαιώνιες ρίζες του ελληνικού έθνους που χάνονται στα βάθη της ιστορίας και εξασφαλίζουν μια αδιάσπαστη συνέχεια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Τα αυτοκόλλητα του εθνικισμού μας προτρέπουν “Μελετήστε την Ιστορία”, το Υπουργείο Παιδείας ξαναφέρνει το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στα σχολεία, κάθε προπαγανδιστής των θέσεων της ελληνικής διπλωματίας για τη Μακεδονία φροντίζει να προβάλει τον Στράβωνα σαν αποστομωτική απόδειξη ότι "η Μακεδονία είναι Ελλάδα".

Η μελέτη της ιστορίας μοιάζει να έχει ξεχάσει αυτά που διακήρυξε εδώ και 70 χρόνια ο Κορδάτος και γυρνάει πίσω στο 19ο αιώνα, στις κατασκευές του Παπαρρηγόπουλου και των οπαδών του. Χρειάζεται, λοιπόν, να θυμίσουμε ξανά τις πρώτες αράδες στην πρώτη σελίδα του πρώτου βιβλίου που έγραψε ο Κορδάτος ανοίγοντας το μέτωπο ενάντια στα εθνικιστικά παραμύθια:

“Στα εκατό χρόνια που πέρασαν από την Εθνική Επανάσταση του 1821, καλλιεργήθηκε επίμονα η ιδέα από τους ιστορικούς και πvευματικούς ηγέτες της ελληνικής αστικής τάξης, πως η σημερινή νεοελληνική εθνότητα βαστά τα ισα από την αρχαία Ελλάδα κι ακόμα πως και το βυζαvτινό κράτος ήταν απόλυτα ελληνικό. Οι ιδέες και αντιλήψεις αυτές δεν είναι καθόλου σωστές...

...Αυτό που λέμε σήμερα έθνος δεν υπήρχε. Κι ακόμα κάτι άλλο, η ελληνική εθνότητα δεν έμεινε καθαρόαιμη μέσα στο διάβα των αιώνων. Ανακατεύθηκε με ένα σωρό άλλους λαούς στη Μεσόγειο και στην Ανατολή και πολλοί δούλοι, που για τον ένα ή άλλο λόγο απελευθερώθηκαν και έγιναν ελεύθεροι πολίτες Έλληνες προέρχονταν από κυρίως ανατολικές περιοχές. Αν πάλι, από τη μακεδονική κατάχτηση και δώθε, η ελληνική γλώσσα επικράτησε στις χώρες της ανατολικής μεσογειακής λεκάνης, αυτό δε σημαίνει κιόλας πως όλοι αυτοί που μιλούσαν την ελληνική ήταν Ελληνες. " (Γ. Κορδάτου, Η Κοιvωνική Σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, 6η Εκδοσn, Αθήνα 1973, Εκδόσεις Eπικαιρότnτα, σελ. 21)

Όλα τα σύγχρονα εθνικά κράτη φροντίζουν να δημιουργήσουν και να καλλιεργήσουν ανάλογους μύθους για κάποιο ένδοξο παρελθόν του δικού τους έθνους. Ενώ το έθνος-κράτος είναι κοινωνικός θεσμός της σύγχρονης ιστορίας δεμένος με την ανάπτυξη του καπιταλισμού, οι απολογητές του το προεκτείνουν αυθαίρετα προς τα πίσω για πολλούς και διάφορους λόγους: συχνά για λόγους διεκδικήσεων (για να “αποδείξουν” ότι κάποιες περιοχές ή πληθυσμοί τους ανήκουν), αλλά εξίσου συχνά για λόγους εσωτερικής συνοχής (για να ενισχύσουν την κυρίαρχη ιδεολογία της υποταγής των κατωτέρων τάξεων στο “εθνικό συμφέρον”).

Αυτό το φαινόμενο παίρνει ξεχωριστές διαστάσεις στην περίπτωση της Ελλάδας, γιατί η ελληνική αστική τάξη είχε (και έχει) τη δυνατότητα να δανειστεί ένα έτοιμο οπλοστάσιο για το υποτιθέμενο δικό της ένδοξο παρελθόν. Η ανακάλυψη και η λατρεία του αρχαίου Ελληνικoύ πολιτισμού δεν είναι μόνο δικό της έργο αλλά του ανερχόμενου αστισμού διεθνώς. Η προγονοπληξία που χαρακτηρίζει τόσο έντονα τον ελληνικό εθνικισμό δανείζεται περγαμηνές από μια τοποθέτηση της στο βάθρο της "γενέτειρας του ευρωπαϊκού πολιτισμού" που είναι έργο της αστικής διανόησης του 18ου και 19ου αιώνα στη Γερμανία, στη Γαλλία και στην Αγγλία. Οι προπαγανδιστές της αιωνιότητας του ελληνικού έθνους μπορεί να μιλάνε για το "Αρχαίο Πνεύμα Αθάνατο" που κατάφερε να εξελληνίζει τα πάντα στο διάβα του μέχρι σήμερα, αλλά πριν από το Γαλλικό Διαφωτισμό και τους Γερμανούς Ρομαντικούς τα σκοτάδια του Μεσαίωνα παρέμεναν αδιαπέραστα από τη λάμψη των αρχαίων πολιτισμών.

Σε πείσμα, λοιπόν, των υποστηρικτών της αιώνιας ιδέας του ελληνικού έθνους που εξασφαλίζει τη "συνέχεια της φυλής", πρέπει να δούμε όχι μόνο πόσο αβάσιμα είναι τα επιχειρήματά τους αλλά και πόσο πρωθύστερα, δηλαδή πόσο δεμένα με την επικράτηση του καπιταλισμού, έστω κι αν αναζητούν νομιμοποίηση στην αίγλη του Σωκράτη και του Πραξιτέλη.

Ο μύθος του αίματος
Ο πρώτος, και πιο αδύνατος, εθνικιστικός μύθος είναι η θεωρία του ελληνικού αίματος, της φυλετικής συνέχειας που ενώνει τους αρχαίους και τους σύγχρονους Ελληνες. Είναι αυτές οι ιδέες που χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο οι φασίστες, αλλά δεν περιορίζεται μόνο σ' αυτούς. Οπως φάνηκε και από την πρόσφατη δίκη του Β. Ραφαηλίδη, ο μύθος έχει ακόμα δικαστική προστασία.

Σύμφωναι λοιπόν, μ' αυτές τις ρατσιστικές αντιλήψεις η ελληνικότητα είναι βιολογική ιδιότητα που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά με την καθαρότητα του αίματος και καθορίζει τον εθνικό χαρακτήρα όλων των πληθυσμών που “κατάγονται από κάποιο αρχαίο ελληνικό φύλο”.

Είναι τόσο εξωφρενική και προκλητική αυτή η “θεωρία”, ώστε ακόμα και κορυφαίοι εθνικιστές την αποφεύγουν. Ο Παπαρρηγόπουλος, ο θεμελιωτής της άποψης για την ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, γράφει:

“Ότι πολύ ξενικόν αίμα και προ πάντων πολύ αίμα φυλών από βορρά κατελθουσών εις τας ελληνικάς χώρας ανεμίχθη εις τας φλέβας των κατοίκων των χωρών τούτων είναι αναμφισβήτητον και μαρτυρείται υπό τε των γεγονότων όσα μέχρι τούδε ιστορήσαμεν και υπό των γεγονότων, όσα βραδύτερον πρόκειται να ιστοριθώσιν”. (Κ. Παπαρρηγόπουλου, Ιστορία του Ελληνικού Έθvους, εκδόσεις Γαλαξίας, Αθήνα 1969, έvατο βιβλίo, σελ. 215. Tn θέσn αυτή του Παπαρρnγόπουλου εvτοπίζει ο Π. Τζερμιάς στο βιβλίο του "Μαρξισμός και Ιστοριογραφία στnv Ελλάδα", Eλληνική Ευρωεκδοτική, Aθήνα 1987).

Αλλά και σύγχρονοι εθνικιστές ιστορικοί την αποφεύγουν. Παραδείγματος χάρη ο Καργάκος στο τελευταίο βιβλίο του “Από το Μακεδονικό Ζήτημα στην Εμπλοκή των Σκοπίων” (εκδ. Γκούτεμπεργκ, Αθήνα 1992) γράφει:

"Στο πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα οι πληθυσμοί της μείζονος Μακεδονίας ήσαν εθνικώς αδιαμόρφωτοι. Μόνο οι μορφωμένοι και οι εμπορευόμενοι είχαν (ανεξάρτητα από καταγωγή) συνείδηση ελληνική. Στο δεύτερο ήμισυ του αιώνα η Μακεδονία υφίσταται μια εθνικιστική ζύμωση. Η εθνική φυσιογνωμία που επιχειρείται να της δοθεί δεν καθορίζεται ούτε από τη θρησκεία, ούτε από τη γλώσσα, ούτε από την καταγωγή (ποιός ξέρει άλλωστε από ποιούς κατάγεται;) (σελ.266, οι υπογραμμίσεις δικές μας)

Το ρητορικό ερώτημα του Καργάκου το είχε θέσει ήδη από τον περασμένο αιώνα ο Ερνέστ Ρενάν στην περιβόητη διάλεξη του στη Σορβόνη με θέμα 'Τι είναι έθνος;" (βλέπε περιοδικό “ο Πολίτης”) Ιανουάριος - Μάρτιος 1993). Μιλώντας, λοιπόν, για το γαλλικό έθνος - που κανένας εθνικιστής δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι υστερεί σε ιστορικές περγαμηνές από το ελληνικό - ο Ρενάν λέει:

“Δεν υπάρχουν στη Γαλλία ούτε δέκα οικογένειες που να μπορούν να προσκομίσουν αποδείξεις φραγκικής καταγωγής”.

Και στην ελληνικη περίπτωση μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι δεν υπάρχει ούτε μια οικογένεια που να μπορεί να αποδείξει ότι κατάγεται από τον Περικλή ή τον Δημοσθένη.

Πρώτα απ' όλα το φυλετικό επιχείρημα είναι προβληματικό για την ίδια την αρχαιότητα. Αυτού του είδους οι συλλογιστικές ποτέ δεν κάνουν τον κόπο να αναρρωτηθούν τι ποσοστό του πληθυσμού ήταν οι δούλοι. Ξεχνούν ότι οι αρχαίες ελληνικές κοινωνίες ήταν ταξικές, στηριγμένες σε δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής και ψάχνουν για συνέχεια από τις κορυφές, αγνοώντας τον όγκο του πληθυσμού που δούλευε π.χ. στα μεταλλεία του Λαυρίου μεταφερόμενος εκεί μέσα από κατακτητικούς πολέμους και δουλεμπόριο μεγάλης κλίμακας ήδη από την εποχή του Χρυσού Αιώνα της Αθήνας. Αμα προχωρήσουμε στην εποχή του Μεγαλέξανδρου και ακόμα πιο πολύ των Ρωμαίων, τότε ήδη αρχίζει να γίνεται φανερό ότι οι εθνολογικές έρευνες πρέπει να έχουν στα μάτια τους μια εικόνα ανάμειξης και ασυνέχειας, δηλαδή ακριβώς το αντίθετο από τους φυλετικούς μύθους.

Η ασυνέχεια γίνεται πιο χτυπητή όταν περάσουμε στις επόμενες ιστορικές περιόδους. Ο Φαλμεράγιερ, ο Βαυαρός ιστορικός που μίλησε για την κάθοδο των Σλάβων του 6ου-8ου αιώνα μ.χ., καταπολεμήθηκε από τους εθνικιστές ιστορικούς κύρια με επιχειρήματα περί "εξελληνισμού των εισβολέων" και όχι με αμφισβήτηση της παρουσίας των Σλάβων. Γι' αυτό, άλλωστε, το βιβλίο του "Περί της Καταγωγής των Σημερινών Ελλήνων" έμενε αμετάφραστο στα ελληνικά μέχρι το 1984 που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Νεφέλη. Ο μεταφραστής του Κ. Ρωμαίος γράφει στην εισαγωγή ότι η παρουσία των Σλάβων στην Ελλάδα κατά τα τέλη του έκτoυ αιώνα επιβεβαιώθηκε με ανασκαφές το 1924-28 στη Νέα Αγχίαλο, το 1938 στην αρχαία Κόρινθο, το 1959 στην Ολυμπία και το 1975 στο Αργος.

Μια λεπτομερειακή καταγραφή εθνολογικών μετακινησεων στον ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα υπάρχει στο βιβλίο του Γ. Νακρατζά με τίτλο "Η στενή εθνολογική συγγένεια των σημερινών Ελλήνων, Βουλγάρων και Τούρκων" (Θεσσαλονίκη, 1988 και 1992).

Η ιδέα της συνέχειας του αίματος δεν αντέχει ούτε στιγμή μπροστά στα πραγματικά ιστορικά δεδομένα. Γι' αυτό οι μύθοι της αιώνιας εληνικότητας έχουν στηριχτεί πολύ περισσότερο στη θρησκεία και στη γλώσσα.

Ορθοδοξία και Ελληνισμός

Με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή για τις νέες ταυτότητες, η θεωρία της στήριξης της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων στην Ορθοδοξία προβλήθηκε ξανά έντονα και μάλιστα όχι μόνο από τη Δεξιά. Ο ρόλος της θρησκείας γενικότερα σαν κριτήριο εθνικότητας προβάλλεται από όλες τις μεριές στα Βαλκάνια: στη Βοσνία οι τρείς εθνότητες που αλληλοσφάζονται προσδιορίζονται υποτίθεται από τη σχέση τους με την καθολική, την ορθόδοξη και την ισλαμική θρησκευτική παράδοση.

Κι' όμως. Υπάρχουν πλήθος παραδείγματα που δείχνουν καθαρά ότι η θρησκεία δεν είναι αναγκαίο κριτήριο εθνικής συνείδησης. Το πιο ισχυρό έθνος στον κόσμο, το αμερικάνικο, δεν έχει καθοριστεί από θρησκευτικά στοιχεία στην ιστορική πορεία της διαμόρφωσής του. Ιδιαίτερα για τους απολογητές του ελληνικού εθνικισμού, η χρησιμοποίηση της θρησκείας σαν κριτήριο είναι φοβερά αντιφατική και ιστορικά και σήμερα. Το χάσμα ανάμεσα στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τον μεσαιωνικό σκοταδισμό της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι εξώφθαλμο. Οσο για τις σημερινές συνθήκες, τι περιθώρια μένουν στο ελληνικό κράτος να μιλάει για "Έλληνες μουσουλμάνους της Θράκης", αν υιοθετήσει την ορθοδοξία σαν εθνικό κριτήριο;

Απτόητοι από όλα αυτά, οι εθνικιστές επιμένουν στην σύνδεση Ορθοδοξίας και ελληνικότητας. Ο λόγος γι' αυτό, είναι το γεγονός ότι μόνο έτσι μπορούν να εμφανίζουν το Βυζάντιο σαν γέφυρα του ελληνισμού από την αρχαιότητα στους νεώτερους χρόνους. Αυτή η γέφυρα όμως στήνεται μόνο με λαθροχειρίες.

Το ίδιο το Βυζάντιο δεν ήταν εθνικό κράτος, όπως δεν ήταν εθνικό κράτος και η Καθολική Αυτοκρατορία. Και από τις δυο μεγάλες χριστιανικές μεσαιωνικές αυτοκρατορίες προέκυψαν στη σύγχρονη εποχή πολλά διαφορετικά έθνη. Μετά την πτώση του Βυζαντίου, το κέντρο της Ορθοδοξίας μεταφέρθηκε στη Μόσχα. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες σύγχρονες πρoσπάθειες παλινόρθωσης του Βυζάντιου σαν Ορθόδοξης Αυτοκρατορίας προέρχονται από το θρόνο των Τσάρων της Ρωσίας.

Η Αικατερίνη η Μεγάλη την ίδια εποχή που διαμέλησε μαζί με τον Φρειδερίκο της Πρωσίας και την αυτοκράτειρα της Αυστρίας, την Πολωνία (1772), είχε σχέδια και για το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκτός από τις περιοχές που θα έπαιρναν απ' ευθείας η Ρωσία και η Αυστρία, το σχέδιο προέβλεπε την παραχώρηση της Πελοποννήσου, της Κρήτης και της Kύπρου στη Βενετία ως αποζημίωση για τον αποκλεισμό της από τη Δαλματία. "Τα υπόλοιπα οθωμανικά εδάφη στην Ευρώπη", γράφει η ιστορικός Μπάρμπαρα Τζέλαβιτς:

"Θα αποτελούσαν δυο κράτη υπό ρωσικό έλεγχο. Το πρώτο, στη Μολδαβία θα γινόταν ανεξάρτητο έθνος της Δακίας με επικεφαλής ένα Ρώσο πρίγκηπα. Το δεύτερο, μια παλινορθωμένη ελληνο-βυζαντινή αυτοκρατορία θα περιελάμβανε τη Βουλγαρία, τη Μακεδονία και την Ελλάδα. Ο Κωνσταντίνος (εγγονός της Αικατερίνης, στον οποίο είχε δώσει αυτό το όνομα επίτηδες γι' αυτό το σκοπό) θα γινόταν μονάρχης, αλλά ο θρόνος αυτός δεν θα ενωνόταν ποτέ με το θρόνο της Ρωσίας. " (Barbara Jelavich, "Ιστορία των Βαλκανίων", στα αγγλκά, CUP, 1983, τ. Α', σελ 71).

Στην πραγματικότητα, η ανεξαρτητοποίηση όλων των σύγχρονων βαλκανικών εθνών (Σέρβων, Ελλήνων, Ρουμάνων, Βουλγάρων κλπ) έγινε σε σύγκρουση με την Ορθόδοξη Εκκλησία και διασπώντας την ενότητά της.

Το Πατριαρχείο ήταν πολέμιος του νεοελληνικού Διαφωτισμού και αποδοκίμασε το επαναστατικό κήρυγμα του Ρήγα Φεραίου. Η πολεμική ήταν αμοιβαία. Ο Ρήγας Φεραίος στο Σχέδιο Συντάγματος που έφτιαξε με πρότυπο το Σύνταγμα της Γαλλικής Επανάστασης (1793) δεν προβλέπει θέση για την Εκκλησία στο νέο κράτος. Αντίθετα, υποστήριζε την ανεξιθρησκεία! Αλλά κι ο Κοραής καταγγέλλει τους πατριάρχες ότι θεωρούν πως "Όι Πλάτωνες και οι Αριστοτέλαι, οι Νεύτωνες και οι Καρτέσιοι, τα τρίγωνα και οι λογάριθμοι φέρουν αδιαφορία εις τα θεία".

Ο ιστορικός Φίλιππος Ηλιού, στη μελέτη του με τίτλο "Τύφλωσαν κύριε τον λαόν Σου" που περιλαμβάνεται στο συλλογικό βιβλίο "Νεοελληνικός Διαφωτισμός" (εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα 1980), συνοψίζει ως εξής την εικόνα που βγαίνει από τα κείμενα των σύγχρονων του Κοραή:

"Αφορισμοί, λογοκρισία, κάψιμο βιβλίων, σχέδια δολοφονιών, καταδόσεις στους Τούρκους: όλα αυτά, πραγματικά περιστατικά, ανεξακρίβωτες φήμες, υπερβολές, συνθέτουν ένα ενιαίο σύνολο που αποδίδει ταυτόχρονα και πλευρές της πατριαρχικής πολιτικής και τον τρόπο με τον οποίο αντιλήφτηκαν την πoλιτική αυτή οι αντίπαλοί της".

Ο Κορδάτος καταγγέλλει ρητά σαν παραμύθι το θρύλο του "κρυφού σχολειού", που τόσο πολύ επικαλούνται πόντα οι εθνικιστές σαν απόδειξη για το ρόλο της ορθοδοξίας στην πνευματική διάπλαση του ελληνικού έθνους:

"Σχολεία, αν εξαιρέσουμε την Πατριαρχική Σχολή της Πόλης δεν υπήρχαν. Η παράδοση λέει πως υπήρχαν τα "κρυφά σχολειά". Η τέτοια παράδοση είναι φτιαγμένη από τους δασκάλους μας. Κρυφό σχολειό δεν υπήρχε πουθενά. Αυτό είναι ένα ιστορικό ψέμα. Εδώ κι εκεί, στα μεγάλα κέντρα, όταν τύχαινε μερικοί ιερωμένοι να ξέρουν λίγα γράμματα, μάθαιναν στα αρχοντόπουλα ανάγνωση και γραφή. Τα μαθήματα αυτά γίνονταν όχι βέβαια σε ξεχωριστά χτίρια -τέτοια οι κοτζαμπάσηδες δεν έχτισαν- αλλά στο νάρθηκα ή στα κελιά των εκκλησιών... Η τουρκική εξουσία δεν εμπόδιζε τα σχολεία για να είναι κρυφά" (Γ. Κορδάτου, Ιστορία του Γλωσσικού μας Ζητήματος εκδ. Μπουκουμάνη Ε΄ Εκδοση, 1973, σελ 43)

Ο πραγματικός ρόλος της ΟρθοδοξΙας ήταν ρόλος κοινωνικής συντήρησης και καθυστέρησης των διαδικασιών για το πέρασμα από την απoλυταρχία στην αστική επανάσταση μέσα στις συνθήκες της Οθωμανικής Aυτοκρατορίας. Χρειάζεται πολύ ξαναγράψιμο της ιστορίας για να εμφανίζεται η ορθοδοξία σαν δύναμη "απελευθέρωσης του σκλαβωμένου έθνους".

Το "απόρθητο φρούριο" της γλώσσας

Ακριβώς επειδή είναι τόσο αστήριχτοι οι μύθοι του αίματος και της ορθοδοξίας, το καταφύγιο των υποστηριχτών της αρχαίας καταγωγής του σύγχρονου ελληνικού έθνους είναι η γλώσσα. Ο Κορδάτος αναφέρει τον Γ. Χατζηδάκι να γράφει το 1884:

"Μόνη η γλώσσα φαίνεται ότι αποτελεί εξαίρεσιν, διασωθείσα εκ του φρικώδους εθνικού ημών ναυαγίου... η γλώσσα υπελείφθη ο μόνος δεσμός των Γραικορρωμαίων, όπως ο αοίδιμος Κοραής τους ονόμαζε, προς τους αρχαίους "Έλληνες". ("Η Κοιvωνική σημασία τnς Ελληvικής Επαvαστάσεως" σελ. 24)

Ακόμα πιο έντονα εκφράζεται αυτή η άποψη στις διαμάχες για το γλωσσικό ζήτημα, όπου όπως υπογραμμίζει ο Κορδάτος, ο Μιστριώτης έφτασε να χαρακτηρίσει την ελληνική γλωσσα "τηλεβόλον" του έθνους.

"Η γλώσσα είναι το απόρθητον της εθνικής ημών υπάρξεως φρούριον και n ασφαλεστάτη της κλυδωνιζόμενης φυλής άγκυρα ...

Η Ελλάς δια λόγους lστορικούς δεν έχει όρια προσεικόντως οχυρωμένα, αλλά φρουρείται των επάλξεων και των τηλεβόλων της γλώσσας. Πας πολίτης έχων την εθνική ημών γλώσσαν είναι αγαθός στρατιώτης και πυροβολητής βάλλων κατά των πολεμίων του ελληνικού γέvους... Το ζήτημα λοιπόν της γλώσσας είναι υπέρτατον πάντων των άλλων". ("Ιστορία του Γλωσσικού Ζητήματος, σελ 62)

Και να σκεφτεί κανείς ότι ο Μιστριώτης υπερασπίζεται τα γλωσσικά τηλεβόλα του όχι από "ξένους επιδρομείς" αλλά από τους ... οπαδούς της δημοτικής.

Η αναγόρευση της γλώσσας σε "υπέρτατο" κριτήριο έχει τις δικές της αντιφάσεις, ακόμα και σήμερα. Ποιά σημασία έχει ο όρος π.χ. "σλαβόφωνοι Ελληνες", αν υιοθετηθεί αυτό το κριτήριο;

Στην πραγματικότητα η γλώσσα δεν είναι κριτήριο για την εθνική συνείδηση των πληθυσμών. Υπάρχουν χωριστά έθνη που έχουν κοινή π.χ. την αγγλική ή την ισπανική γλώσσα. Και αντίστροφα, υπάρχουν οι Ελβετοί που δεν έχουν δική τους ξεχωριστή γλώσσα αλλά μοιράζονται τα γαλλικά, τα ιταλικά και τα γερμανικά με τα γύρω έθνη.

Οι σύγχρονες γλώσσες είναι δημιούργημα των εθνών-κρατων και όχι το αντίστροφο. Την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης μόνο το 25% του πληθυσμού μιλούσε αυτό που σήμερα λέμε γαλλικά, ενω στην περίπτωση της lταλίας, το ποσοστό ήταν μόνο 2,5%! Στην πρώτη συνεδρίαση της Βουλής μετά την ενοποίηση της lταλίας ο Μάσιμο ντ' Αζέλιο δήλωνε "Φτιάξαμε την Ιταλία, τώρα πρέπει να φτιάξουμε Ιταλούς" (αναφέρεται από τον Ερικ Χόμπσμπάουμ στο βιβλίο του Εθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα, στα αγγλικά, σελ. 44). Η συστηματοποίηση του γραπτού λόγου, η δημιουργία κανόνων (Γραμματική, Συντακτικό), η επιβολή τους μέσα από το κοινό πανεθνικά οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα και η διάδοση αυτής της τυποποιημένης "κοινής εθνικής" γλώσσας είναι έργο που παντού συντελέστηκε όταν οι κοινωνίες έφτασαν στη σύγχρονη φάση ανάπτυξης και απόκτησαν τους αντίστoιχους θεσμούς.

Όλα αυτά ισχύουν και για την ελληνική περίπτωση και μάλιστα αυτή η διαδικασία ήταν γεμάτη διαμάχες (καθαρεύουσα ή δημοτική) που κράτησαν μέχρι πρόσφατα. Η πρώτη επίσημη γλώσσα του σύγχρονου ελληνικού κράτους, η καθαρεύουσα, ήταν τόσο εξώφθαλμα κατασκευασμένη γλώσσα ώστε δεν ήταν κατανοητή από τους απλούς ανθρώπους και υποχώρησε τελικά κάτω από αυτή την πίεση. Το γεγονός ότι το κατασκεύασμα αυτό των πιο στενόμυαλων διανοητών της άρχουσας τάξης διεκδικούσε την ''αυθεντική'' συνέχεια με τη γλώσσα των αρχαίων Ελλήνων, είναι από μόνο του αποκαλυπτικό για τη σαθρότητα του "απόρθητου φρούριου" της αιώνιας ελληνικότητας. Τα αρχαία ελληνικά είναι ρίζα της σύγχρονης ελληνικής γλώσσα, όπως τα αρχαία λατινικά είναι ρίζα πολλών σύγχρονων γλωσσών. Αυτή η σχέση δεν νομιμοποιεί τις εθνικιστικές ασυναρτησίες περί συνέχειας από τα βάθη των αιώνων.

Ο πολιτισμός που εξελληνίζει
Το επιχείρημα της γλώσσας είναι αυτό που βολεύει περισσότερο από κάθε άλλο τους απολογητές του εθνικισμού, γιατί δένεται με την θεωρία της πολιτισμικής ανωτερότητας των αρχαίων Ελλήνων, μιας ανωτερότητας τόσο ισχυρής ώστε εξασφάλιζε τον εξελληνισμό κάθε στοιχείου που ερχόταν σε επαφή μαζί τους: Οι Ρωμαίοι εξελληνίστηκαν, οι Σλάβοι εξελληνίστηκαν, η Αναγγέννηση και όλη η πνευματική πορεία της Δυτικής Ευρώπης πυροδοτήθηκε από τους έλληνες λόγιους που κατέφυγαν στη Δύση μετά την πτώση του Βυζαντίου. Ετσι φτιάχνεται μια "θεωρία" που ισχυρίζεται ότι αυτή η αστείρευτη πηγή όχι μόνο εξασφάλισε τη συνέχεια του ελληνικού έθνους, αλλά "εδωσε τα φώτα του πολιτισμού") στην Ευρώπη.

Εδώ γίνεται ένα ολόκληρο ιδεαλιστικό αναποδογύρισμα της ιστορίας.

Αντί να αναγνωρίσουν το χρέος π.χ. του Αδαμάντιου Κοραή και του Ρήγα Φεραίου προς τη Γαλλική Επανάσταση, οι προγονόπληκτοι απολογητές του ελληνικού εθνικισμού προβάλλουν την αίγλη της αρχαίας Αθήνας σαν κινητήρια δύναμη.

Στο σημείο αυτό η προγονοπληξία του ελληνικού εθνικισμού έρχεται να συναντήσει και να τροφοδοτηθεί από την ανακάλυψη και τη λατρεία της αρχαιότητας που συνόδεψε τις αστικές επαναστάσεις. Δεν είναι μόνο ο νεοελληνικός διαφωτισμός που αναζήτησε την έμπνευση του στην αρχαία Αθήνα, αλλά και ο γαλλικός και όλοι όσοι επηρεάστηκαν από αυτόν. Οι πρωταγωνιατές της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 ζούσαν τις πολιτικές μάχες της αναζητώντας πρότυπα στις συγκρούσεις της αρχαίας Ρώμης. Ο Μαρξ στη "18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη" εξηγεί θαυμάσια πώς οι αναφορές στην αρχαιότητα λειτουργούσαν σαν διεγερτικό της φαντασίας των επαναστατημένων αστών. Στην αμερικάνικη επανάσταση υπήρξε πρόταση για υιοθέτηση της αρχαίας ελληνικής σαν επίσημης γλώσσας των ΗΠΑ! Ο Σέλεϋ, ο επαναστάτης ρομαντικός ποιητής έγραφε με ενθουσιασμό στην Αγγλία:

"Είμαστε όλοι Ελληνες. Οι νόμοι μας, η Λογοτεχνία μας, η θρησκεία μας, οι τέχνες μας, όλα έχουν τη ρίζα τους στην Ελλάδα ... "

Με τέτοιες φλογερές διακηρύξεις ελληνολατρείας σαν περγαμηνές από το εξωτερικό, οι αστοί διανοούμενοι στην Ελλάδα είχαν την άνεση να θεωρούν "αυταπόδεικτη" τη θέση της πατρίδας τους σαν γενέτειρα του πολιτισμoύ και να ανεβάζουν το ελληνικό έθνος σε ένα βάθρο απρόσιτο π.χ. για τους υπόλοιπους λαούς της Βαλκανικής.

Αυτή η αίσθηση εθνικής ανωτερότητας είναι και αβάσιμη και επικίνδυνη. Η αστική τάξη στην επαναστατική της περίοδο, στις χώρες που πρωτοαναδύθηκε ο καπιταλισμός, έπαιξε ανατρεπτικό ρόλο για να διαλύσει τα σκοτάδια των προκαταλήψεων της φεουδαρχίας και της εκκλησίας. Οι αστικές επαναστάσεις γκρέμισαν τις "ελέω θεού" ιεραρχίες και ανάδειξαν την ιδέα ότι οι άνθρωποι μπορούν να οργανώσουν οι ίδιοι την κοινωνία σύμφωνα με τη θέλησή τους. Αυτή την επαναστατική κατάκτηση, που έδωσε τεράστια ώθηση σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης σκέψης και δραστηριότητας, αυτό που λέμε πολιτισμό, δεν τη χρωστάμε στους "αρχαίους ημών προγόνους" αλλά σε επαναστάτες της σύγχρονης εποχής, π.χ. στους Γάλλους Γιακοβίνους και στους "ξεβράκωτους" που γκρέμισαν τη Βαστίλη.

Οταν η αστική τάξη και το σύστημά της άρχισε να γερνάει τους επόμενους δύο αιώνες, η λατρεία της αρχαιότητας από πηγή έμπνευσης προόδου και πολιτισμού έγινε πηγή αντιδραστικών ιδεών στην πορεία προς τη βαρβαρότητα: Οι θεωρητικοί της ανωτερότητας της Αρείας Φυλής, του ρατσισμού και του φασισμού ήταν κι αυτοί θαuμαστές της Αρχαίας Ελλάδας. Μην ξεχνάμε τι έλεγαν οι προπαγανδιστές του Τρίτου Ράιχ αλλά και του 'Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού" του Μεταξά.

Θα χρειαστεί μια νέα επανάσταση, η διεθνιστική επανάσταση των εργατών, για να ξαναγίνουν τα επιτεύγματα των αρχαίων πολιτισμών κληρονομιά όλων των ανθρώπων, ξεπλυμένα από τις βρομιές των εθνικιστικών κηρυγμάτων.

Μέχρι τότε, και για να φτάσουμε εκεί, πρέπει να διαψεύδοuμε τους μύθους του εθνικισμού, όσο κι αν προσπαθούν να καλυφθούν πίσω από τους θησαυρούς της αρχαίας τέχνης.

Πάνος Γκαργκάνας (1993)

Απόφαση της Πανελλαδικής Συνέλευσης της ΚΕΕΡΦΑ, 5/10/2013.

Η εν ψυχρώ δολοφονία του 34χρονου Παύλου Φύσσα στο Κερατσίνι από μαχαιροβγάλτες της Χρυσής Αυγής σε ναζιστική ενέδρα συγκλόνισε εκατομμύρια ανθρώπους όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σ' ολόκληρο τον κόσμο.

Πριν 8 μήνες ήταν ο Πακιστανός εργάτης Σαχζάτ Λουκμάν που έχανε τη ζωή του, μαχαιρωμένος από Χρυσαυγίτες στα Πετράλωνα. Τώρα η καμπάνα χτυπάει για όλους: τα παραστρατιωτικά τάγματα εφόδου των νεοναζί, με τις μαύρες μπλούζες και τις παραλλαγμένες σβάστικες, προχωράνε πλέον σε δολοφονικά χτυπήματα ενάντια σε αριστερούς, αναρχικούς, κομμουνιστές, συνδικαλιστές, ομοφυλόφιλους και αντιφασίστες. Την ίδια στιγμή, η οικονομική καταστροφή που αποτελεί το υπόβαθρο της ανάδυσης του φασισμού γίνεται όλο και βαθύτερη. Όσοι πίστευαν σε μια γρήγορη επιστροφή στην ομαλότητα που αντικειμενικά θα ξεφούσκωνε τη Χρυσή Αυγή διαψεύδονται. Οι σημαντικότερες προκλήσεις δεν είναι πίσω μας. Είναι μπροστά μας.

Οι ευθύνες της δεξιάς κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά, που συγκυβερνά με τη σκιά του σοσιαλδημοκρατικού ΠΑΣΟΚ υπό τον Ευάγγελο Βενιζέλο, δεν θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες. Χωρίς την πολιτική κάλυψη του Σαμαρά και του Δένδια, οι νεοναζί της Χρυσής Αυγής δεν θα κλιμάκωναν τα ρατσιστικά εγκλήματα και τις φασιστικές επιθέσεις στο Πέραμα και το Κερατσίνι. Μόνο κάτω από το συντριπτικό βάρος των αντιφασιστικών κινητοποιήσεων και της μεγαλειώδους Πανεργατικής αντιφασιστικής κινητοποίησης που βάδισε στα κεντρικά Γραφεία της Χρυσής Αυγής στην Αθήνα εξαναγκάστηκε η κυβέρνηση να ανοίξει την ποινική έρευνα για την εγκληματική συμμορία των νεοναζί που φόρεσε τη προβιά πολιτικού κόμματος.

Ξέρουμε πως οι ιστορικές αναλογίες μπορούν συχνά να είναι αποπροσανατολιστικές. Αλλά, η κρίση που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία μπορεί να συγκριθεί μονάχα με αυτή της δεκαετίας του 30. Η Χρυσή Αυγή έχει για πρότυπό της το εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα του Χίτλερ. Απέναντι σε αυτήν την απειλή, η κυβέρνηση Σαμαρά σκληραίνει την ακροδεξιά ατζέντα της, κυβερνώντας πλέον με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Μοιάζει να ταλαντώνεται ανάμεσα στις πολιτικές του Ντόλφους στην Αυστρία του Μεσοπολέμου και του Μπρύνιγκ στη Γερμανία της Βαϊμάρης. Ιστορικά, οι πολιτικές αυτές δεν έβαλαν φραγμό στον φασισμό, αλλά του έστρωσαν τον δρόμο.

Ο ρατσισμός έχει γίνει στην Ελλάδα επίσημη κρατική πολιτική: χιλιάδες μετανάστες κλείνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι και για 18 μήνες μόνο και μόνο γιατί δεν έχουν νόμιμα χαρτιά. Η πρόσβαση στο κέντρο της Αθήνας, αν κάποιος είναι σκουρόχρωμος, είναι επικίνδυνη, είτε εξαιτίας των επιχειρήσεων σκούπα της ΕΛΑΣ με το οργουελιανής έμπνευσης όνομα "Ξένιος Δίας" είτε εξαιτίας των φασιστικών επιθέσεων της Χρυσής Αυγής. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση Σαμαρά συνεχίζει την πιστή εφαρμογή των Μνημονίων λιτότητας που επιβάλλει η Τρόικα και καταστέλλει με αγριότητα κάθε κινητοποίηση των εργατικών συνδικάτων και της νεολαίας, της μοναδικής δηλαδή δύναμης που μπορεί να προσφέρει μια συλλογική εναλλακτική λύση στην άβυσσο της κρίσης. Η κυβέρνηση πριονίζει έτσι τα θεμέλια των ελευθεριών και των δημοκρατικών δικαιωμάτων που κατακτήθηκαν με αίμα και θυσίες, με την ανατροπή της Χούντας των συνταγματαρχών και τους αγώνες της Μεταπολίτευσης.

Οι τεράστιες αντιφασιστικές διαδηλώσεις για τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα δεν έπεσαν από τον ουρανό: έχουν πίσω τους μια επίμονη και πολύχρονη αντιφασιστική και αντιρατσιστική δράση, στις γειτονιές, στους χώρους, σε μεγάλες κινητοποιήσεις όπως αυτή της 19 Γενάρη. Είναι αυτό το κίνημα που ελέγχει τους δρόμους, όχι τα ναζιστικά τάγματα εφόδου της Χρυσής Αυγής. Η πιο ελπιδοφόρα εξέλιξη των τελευταίων μηνών είναι η ανάδυση ενός μαχητικού αντιρατσισμού με υποκείμενο τους ίδιους τους μετανάστες, από τους εργάτες γης της Μανωλάδας και την εξέγερση των κρατούμενων της Αμυγδαλέζας μέχρι τα παιδιά δεύτερης γενιάς που διεκδικούν την ιθαγένεια.

Για να νικήσει το αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα!

• Συνεχίζουμε την αντιφασιστική δράση με αιχμή τη πλήρη διάλυση των ταγμάτων εφόδου των νεοναζί με άμεσο κλείσιμο των Γραφείων-ορμητηρίων τους. Απαιτούμε άμεση διακοπή της κρατικής χρηματοδότησης. Αποκάλυψη των κυκλωμάτων που τους χρηματοδοτούν και τιμωρία των ενόχων.

• Να δικαστούν όλοι οι ρατσιστές της Χρυσής Αυγής για τις επιθέσεις και τα πογκρόμ στις γειτονιές. Έξω οι φασίστες από τη Βουλή, τα δημοτικά συμβούλια, τα συνδικάτα. Δικαιοσύνη για τον Παύλο Φύσσα και τον Σαχζάτ Λουκμάν.

• Να σταματήσουν οι φιλοναζιστικές διώξεις σε βάρος του συντονιστή της ΚΕΕΡΦΑ Πέτρου Κωνσταντίνου και των άλλων αντιφασιστών.

• Απαιτούμε να μπει τέλος στη συνεργασία ΕΛΑΣ-Χρυσής Αυγής. Να τιμωρηθούν οι αστυνομικοί και κρατικοί λειτουργοί για ρατσιστικά εγκλήματα, βασανισμούς μεταναστών και κάλυψη των εγκλημάτων των νεοναζί, όσο ψηλά και αν βρίσκονται.

• Απαιτούμε να κλείσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, να σταματήσουν οι ρατσιστικές επιχειρήσεις σκούπα. Να διαλυθεί η FRONTEX που σπέρνει το θάνατο στα σύνορα σε πρόσφυγες, γυναίκες και μικρά παιδιά. Το έγκλημα στη Λαμπεντούζα με τις εκατοντάδες νεκρούς προειδοποιεί ότι πρέπει να βιαστούμε να τελειώνουμε με τις ρατσιστικές δολοφονικές πολιτικές της ΕΕ-φρούριο.

• Διεκδικούμε ιθαγένεια για όλα τα παιδιά χωρίς αποκλεισμούς. Νομιμοποίηση και άσυλο για τους πρόσφυγες και όχι νέους περιορισμούς. Άδειες εργασίας και παραμονής για όλους τους μετανάστες.

Προχωράμε σε βήματα διεθνούς συντονισμού με πρώτο κάλεσμα την πανευρωπαϊκή και διεθνή μέρας δράσης κατά του φασισμού στις 22 Μάρτη 2014.

Προχωράμε χωρίς αυταπάτες ότι ο φασισμός θα νικηθεί μέσα από τα δικαστήρια και τους εισαγγελείς. Μόνο η μαζική δράση του αντιφασιστικού και αντιρατσιστικού κινήματος, η δράση του εργατικού και φοιτητικού κινήματος μπορεί να τσακίσει τους φασίστες. Για αυτό η ΚΕΕΡΦΑ πρωτοστατεί σε κάθε γειτονιά, εργασιακό χώρο, σχολή και σχολείο για να χτιστεί η ενότητα στη δράση για να διώξουμε τους φασίστες. Διεκδικούμε να παραιτηθεί η κυβέρνηση που επί τόσους μήνες κάλυπτε τη δράση των νεοναζί και στελέχη της συνεχίζουν αυτή την κάλυψη.

Στο ξεδίπλωμα των αγώνων, οι τοπικές ΚΕΕΡΦΑ μπαίνουν μπροστά για να ενωθεί το κίνημα. Καλούμε σε κοινή δράση τα συνδικάτα, τους ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, τις οργανώσεις της αριστεράς, τις δημοτικές κινήσεις, τους φοιτητικούς συλλόγους, τις συλλογικότητες αντίστασης και τα τοπικά κινήματα.

Δυναμώνουμε τις τοπικές επιτροπές της ΚΕΕΡΦΑ για να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες των χιλιάδων αγωνιστών και αγωνιστριών που έχουν αναθαρρήσει με τις νίκες του κινήματος κατά των φασιστών.

Παντού, σε όλους τους χώρους, συνδέουμε την αντιφασιστική δράση με τους αγώνες των εργαζομένων ενάντια στα μνημόνια, τη λιτότητα, τη φτώχεια και την ανεργία. Χτίζουμε ένα κίνημα ελπίδας ενάντια στην απόγνωση που τρέφει το φασισμό.

Η μάχη ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό

O Πέτρος Κωνσταντίνου κάνει μια αναδρομή σε μια μάχη με πλούσια ιστορία.

Ο ρατσισμός δεν είναι στη φύση των ανθρώπων, ούτε έκφραση των ανησυχιών του πληθυσμού από τη μαζική είσοδο μεταναστών στη χώρα. Έρχεται «από τα πάνω», από τις κυβερνήσεις, και χρησιμοποιεί ένα οπλοστάσιο ψεμάτων και άθλιας προπαγάνδας. Οι ρατσιστικές πολιτικές είναι στην ατζέντα των κυβερνήσεων χωρίς παύση και με ένταση από τις αρχές της δεκαετίας του΄’90. Έχουν ποτίσει την κρατική μηχανή και τους θεσμούς της μέχρι το μεδούλι. Όμως και η αντίσταση έχει μεγάλη παράδοση. Τα 100 τεύχη του Σοσιαλισμού Από τα Κάτω καταγράφουν αυτή την πορεία.

Ο Μητσοτάκης το 1991 στιγματίζει τους Αλβανούς ως «λαθρομετανάστες» και ψηφίζει το πρώτο ρατσιστικό νόμο. Αρχίζουν οι ρατσιστικές επιχειρήσεις σκούπα και το κλείσιμο των συνόρων. Αστυνομικοί δολοφονούν μετανάστες στα σύνορα και η ΕΛΑΣ ανακοινώνει θανάτους εξ αιτίας «εξοστρακισμού σφαιρών». Ο υπουργός Δημόσιας Τάξης έχει στα χέρια του Λίστα ανεπιθύμητων και προχωράει σε απελάσεις που ξεπερνάνε το ένα εκατομμύριο. Αυτή ήταν η «υποδοχή» των μεταναστών που άρχισαν να έρχονται στην Ελλάδα μετά την κατάρρευση των χωρών του κρατικού καπιταλισμού της Α.Ευρώπης και της ΕΣΣΔ. Κανένας Σαμαράς δεν τους άνοιξε τα σύνορα. Ισα-ισα τα διπλωματικά παιχνίδια στα Βαλκάνια σήμαναν επιπλέον το χτύπημα των μειονοτήτων στην Ελλάδα, της τουρκικής και της μακεδονικής, και άνοιγμα της δυνατότητας στους φασίστες να προχωράνε σε επιθέσεις κατά της αριστεράς μετά τα εθνικιστικά συλλαλητήρια των παπάδων για το «όνομα της Μακεδονίας».

Το ΠΑΣΟΚ και ο Σημίτης συνέχισαν αυτή την πορεία φέρνοντας τα μέτρα της ΕΕ-φρούριο ως παραπέρα εμπόδια στην απόκτηση δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων. Οι άδειες παραμονής και εργασίας αντί για νομιμοποίηση με πλήρη δικαιώματα, αλλά και οι προϋποθέσεις που άφησαν τους μισούς χωρίς αυτά τα χαρτιά, σήμαναν νέα κυνηγητά από την Αστυνομία και νέους κύκλους ρατσιστικών επιθέσεων από φασίστες. Ο Καζάκος αδειάζει το όπλο του σε έξι μετανάστες και ό ένας μένει παράλυτος. Επιχειρείται να μπούνε εμπόδια στη εγγραφή παιδιών στα σχολεία και στη πρόσβαση στα νοσοκομεία από τον Παπαδόπουλο το 1997! Η είσοδος στην ΟΝΕ και η Ολυμπιάδα το 2004 ήταν σημαδεμένες από την άγρια εκμετάλλευση της σκληρής δουλειάς των μεταναστών που ανέβασε το ΑΕΠ κατά 5%.

Την σκυτάλη πήρε ο Καραμανλής και η ΝΔ βάζοντας τέλος σε κάθε νομιμοποίηση το 2005 και φέρνοντας σκληρά μέτρα κατά των αιτούντων άσυλο. Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης τη FRONTEX τελικά τα φτιάχνει ο Παπουτσής με το Χρυσοχοΐδη και ο Δένδιας ολοκληρώνει τη φρίκη με τον Ξένιο Δια των πάνω από εκατό χιλιάδων προσαγωγών και της φυλάκισης πάνω από πέντε χιλιάδων χωρίς χαρτιά.

Σε όλη αυτή την πορεία οι ιδεολογικές επιθέσεις ήταν χυδαίες. Οι Αλβανοί στις αρχές του΄’90 στοχοποιήθηκαν από τις κυβερνήσεις και τα ΜΜΕ ότι έφερναν το έγκλημα γιατί «είχαν αποδράσει από τις φυλακές του Χότζα»! Και όμως οι μελέτες των επιστημόνων αλλά και τα στοιχεία της Αστυνομίας δείχνουν ότι το ποσοστό συμμετοχής των μεταναστών στις εγκληματικές δραστηριότητες είναι ανάλογο με το ποσοστό τους στο συνολικό πληθυσμό ενώ στα αδικήματα, όπου η ρατσιστική προπαγάνδα ξεσαλώνει, τις ανθρωποκτονίες, είναι χαμηλότερο.

Κάθε φορά που η ανεργία ανέβαινε λόγω της καπιταλιστικής κρίσης και τα αφεντικά έκλειναν τα εργοστάσια τους, όπως επί Μητσοτάκη ή ξανά στην πιο πρόσφατη δραματική εμφάνιση της, οι μετανάστες έμπαιναν στο στόχαστρο σαν υπεύθυνοι για την ανεργία αλλά και την υποβάθμιση της ζωής γιατί τάχα απορροφούσαν πόρους από την Υγεία και την Παιδεία. Απύθμενα ψέματα αν σκεφτούμε ότι η μετανάστευση έφερε εδώ ένα νέο εργατικό δυναμικό που με τη νομιμοποίησή του έδωσε ανάσα πάνω από μισό εκατομμυρίων ασφαλισμένων στα Ασφαλιστικά Ταμεία. Πλήρωσαν και με το παραπάνω τα έξοδα περίθαλψης.

Η ιδεολογική επίθεση αναβαθμίζεται με την ισλαμοφοβία όταν ο Μπούς και οι ιμπεριαλιστές της Δύσης στοχοποιούν τους μετανάστες λόγω της «διαφορετικής» και μάλιστα «κατώτερης» θρησκείας τους, του Ισλάμ. Η συμμετοχή της Ελλάδας στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν έφερε και εδώ τις συνέπειες του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» με τις επιθέσεις κατά των δημοκρατικών ελευθεριών αλλά και των μεταναστών. Οι απαγωγές των Πακιστανών από τις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανίας και της Ελλάδας το 2005 ήταν η πιο ακραία επίθεση. Οι επιθέσεις στα τζαμιά ακολούθησαν.

Οι ρατσιστικές επιλογές των κυβερνήσεων άνοιξαν την πόρτα στους φασίστες πρώτα του ΛΑΟΣ που μπήκε στη Βουλή το 2007 και μετά της Χρυσής Αυγής. Δεν τους έφερε αυτόματα η κρίση, η οικονομική και η πολιτική, αλλά η υποτίμηση της πάλης ενάντια στο ρατσισμό και τη φασιστική απειλή από την επίσημη αριστερά. Ο Δεκέμβρης του 2008 τρόμαξε την άρχουσα τάξη και η ΝΔ στοχοποίησε τους «κουκουλοφόρους και τους λαθρομετάναστες» ανοίγοντας το δρόμο στην άνοδο του ΛΑΟΣ και της Χρυσής Αυγής.

Πριν, ο Παπουτσής δηλώσει ότι συνεργάζεται με τη Χρυσή Αυγή για να λυθούν τα «ζητήματα των κατοίκων στον Άγιο Παντελεήμονα» το 2009, ο Μαρκογιαννάκης, ως υφυπουργός Δημόσιας Τάξης της ΝΔ είχε συνεργαστεί με τις «επιτροπές κατοίκων» που έστησαν οι φασίστες κατά των μεταναστών. Οι δηλώσεις του Λοβέρδου ως υπουργός της κυβέρνησης συνεργασίας ότι οι μετανάστες αποτελούν «υγειονομική βόμβα» γίνονταν την ίδια περίοδο που οι νεοναζί ενθαρρυμένοι από την εκλογική επιτυχίας στο Δήμο της Αθήνας προχωρούσαν σε πογκρόμ κατά των μεταναστών.

Η αντίσταση στο ρατσισμό
Οι αγώνες κατά του ρατσισμού και της φασιστικής απειλής είχαν τις καμπές τους και τους μεγάλους τους σταθμούς. Αντιρατσιστικά συλλαλητήρια είχαν οργανωθεί στη δεκαετία του ’90 κατά των ρατσιστικών επιθέσεων αλλά και για τη διεκδίκηση της νομιμοποίησης των μεταναστών. Το 2001 στη Ζάκυνθο όλο το νησί ξεσηκώνεται και αναγκάζει το Λιμενικό να ρυμουλκήσει ένα καράβι γεμάτο πρόσφυγες που κόντευε να βουλιάξει και οι αρχές αρνιόντουσαν να το φέρουν στο Λιμάνι.

Τα συνδικάτα έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη πορεία. Ήταν τεράστια κατάκτηση η εγγραφή των μεταναστών στις γραμμές τους και το ότι συλλογικές συμβάσεις υπογράφονταν χωρίς διακρίσεις ντόπιων και μεταναστών. Παράδειγμα, στο Συνδικάτο Οικοδόμων, οι μετανάστες έπαιρναν τα εποχικά επιδόματα ανεργίας όπως και όλοι. Δεν έγινε αυτόματα, υπήρξαν μάχες που κερδήθηκαν, όταν σε μια πρώτη περίοδο τα ίδια αυτά συνδικάτα έβγαιναν με πανό «Εξω οι Ασιάτες εργάτες από το ΜΕΤΡΟ».

Κορυφαία μάχη ήταν η ακύρωση των διαταγμάτων του Πασόκου υπουργού Υγείας Παπαδόπουλου που απέκλειαν τους μετανάστες χωρίς χαρτιά από την πρόσβαση στα δημόσια νοσοκομεία. Αυτό που θέλει να επιβάλει σήμερα βάρβαρα ο φασίστας Άδωνις Γεωργιάδης. Η ΕΙΝΑΠ και η ΠΟΕΔΗΝ στην πράξη έσπασαν τις απαγορεύσεις και οι γιατροί τους περιέθαλπταν όπως άλλωστε όλους τους άπορους και ανασφάλιστούς.

Την ίδια περίοδο, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές αψηφούσαν τις οδηγίες του Υπουργείου Παιδείας για να μην γράφονται στα σχολεία τα παιδιά των μεταναστών χωρίς χαρτιά με κάλυψη της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ. Στα σχολεία μάλιστα επιβλήθηκαν τρόποι ενισχυτικής διδασκαλίας για την καλύτερη εκπαίδευση των ξενόγλωσσων παιδιών. Η Δεξιά ούρλιαζε για την «πτώση του μορφωτικού επιπέδου των ελληνόπουλων λόγω των παιδιών των μεταναστών και των Ρομά». Ήταν μια επιτυχημένη μάχη ενάντια στους ρατσιστικούς αποκλεισμούς από την οποία κέρδισαν όλα τα παιδιά της εργατικής τάξης.

Οι απαγωγές των Πακιστανών
Την μεγαλύτερη ήττα στην ρατσιστική πολιτική γνώρισε η κυβέρνηση της ΝΔ το 2005-6 όταν ο Βουλγαράκης ως υπουργός Δημόσιας Τάξης συνεργάστηκε με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες για την σύλληψη και ανάκριση 28 Πακιστανών στην Ελλάδα, «υπόπτων» ως μελών της Αλ Κάιντα με σχέσεις με τους βομβιστές του Μετρό του Λονδίνου τον Ιούλη του 2005. Η Πακιστανική Κοινότητα μπήκε στο στόχαστρο και ο πρόεδρός της Τζαβέντ Ασλάμ φυλακίστηκε στο Κορυδαλλό ενώ στήθηκε μια ολόκληρη σκευωρία σε συνεργασία με τον δικτάτορα Μουσάραφ και ρουφιάνους της πρεσβείας του Πακιστάν για την απέλασή του ως διακινητή παράνομων μεταναστών.

Τότε η Συμμαχία Σταματήστε το Πόλεμο πήρε την πρωτοβουλία και οργάνωσε μια καμπάνια που κέρδισε διεθνή υποστήριξη ενάντια στη δράση του διεθνούς παρακράτους που επιδίωκε να στείλει στο Γκουαντάναμο τον Τζαβέντ Ασλάμ. Συσπείρωσε τα συνδικάτα και την αριστερά αλλά έφερε και στο δρόμο χιλιάδες μετανάστες σε ένα κύμα διαδηλώσεων και διαμαρτυριών που τσάκισαν την επίθεση της ΝΔ.

Το σκάνδαλο των απαγωγών που τις διέψευδε η κυβέρνηση αποκαλύφθηκε. Οι ίδιοι οι απαχθέντες είχαν τη δύναμη και τη στήριξη να καταγγείλουν δημόσια τις μυστικές υπηρεσίες και επίσης τις προσπάθειες του πρέσβη του Πακιστάν στην Αθήνα να τους δωροδοκήσει ώστε να στηρίξουν την ενοχοποίηση του Τζαβεντ Ασλάμ. Η ΓΣΕΕ έσπασε και το τελευταίο εμπόδιο καταβάλλοντας ένα υπέρογκο ποσό 30.000 ευρώ για την προσωρινή αποφυλάκιση του. Ο Τζαβέντ Ασλάμ όχι μόνο απελευθερώθηκε με πανηγυρισμούς χιλιάδων στην Ομόνοια αλλά και η απόπειρα έκδοσής του κατέπεσε ακόμη και στον Άρειο Πάγο όταν οι μοναδικοί μάρτυρες που έφερε η κυβέρνηση ήταν κάποιοι έγκλειστοι στις φυλακές καταδικασμένοι για δολοφονίες.

Ο Τάρικ Άλι όταν ήρθε στην Αθήνα είχε δηλώσει στον Τζαβέντ Ασλάμ «ότι άνοιξε τη μάχη με την κόλαση» κοντράροντας την πρεσβεία και τη Χούντα του Πακιστάν γνωρίζοντας τη μέθοδο του δικτάτορα Μουσάραφ να εξαφανίζει αντιπάλους. Ακόμη και την πρώην πρωθυπουργό Μπούτο από ό,τι αποκαλύφθηκε το τελευταίο διάστημα.

Αυτή η νίκη έδωσε αυτοπεποίθηση σε χιλιάδες μετανάστες ότι μπορούν να αγωνιστούν για τα δικαιώματά τους και να αντισταθούν στις επιθέσεις. Τους έφερε για πρώτη φορά να παλεύουν μαζί με την επαναστατική αριστερά και τα συνδικάτα έστω και αν ένα μεγάλο κομμάτι τους είχε τις ελπίδες του στον Γιώργο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ.

Ήταν μια μεγάλη διάψευση σε όσους υποτιμούσαν τους μετανάστες και, λόγω της μουσουλμανικής τους πίστης, υποστήριζαν ότι δεν μπορούν να παλεύουν ή ακόμη χειρότερα ότι με το να συμβαδίζεις μ’ αυτούς που φωνάζουν «ο θεός είναι μεγάλος» αποπροσανατολίζεις το κίνημα.

Σε αυτό το κίνημα που ανάγκασε το Βουλγαράκη να παραιτηθεί και να πάει σπίτι του, πάτησε η αντιμετώπιση μας από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα ώστε να προτείνουμε την συστηματική ανάπτυξη δράσης για τη νομιμοποίηση των μεταναστών και το δικαίωμα του άσυλου για τους πρόσφυγες, με την ίδρυση της ΚΕΕΡΦΑ και της Ένωσης Μεταναστών Εργατών.

Στη μετέπειτα πορεία η Πακιστανική Κοινότητα αποδείχτηκε ένα από το πιο ισχυρά κομμάτια του κινήματος στη πάλη ενάντια στους φασίστες.

Η Ένωση Μεταναστών Εργατών είχε σαν κεντρικό το σύνθημα «εργάτες ενωμένοι ποτέ νικημένοι». Δεν έμεινε λόγια του αέρα, αλλά έγινε δράση ενάντια στις άγριες προκλήσεις των αφεντικών σε βάρος των μεταναστών εργατών. Από τη συμμετοχή με μαζικά μπλόκ στις Πανεργατικές Απεργίες ενάντια στα Μνημόνια φτάσαμε στις μάχες των εργατών Γης, από τη Σκάλα Λακωνίας μέχρι την εξέγερση φέτος των εργατών φράουλας στην Μανωλάδα. Στήριξη είχαν οι μικροπωλητές της Αθήνας που μπήκαν στο στόχαστρο του Καμίνη και των φασιστών. Είχαν και οι απεργοί της ΠΟΕ-ΟΤΑ όταν η Ένωση Μεταναστών Εργατών κατάφερε να διαλύσει τον απεργοσπαστικό μηχανισμό ιδιωτών με μετανάστες.

Η Πακιστανική Κοινότητα έβαλε πλάτη στις δυναμικότερες κινητοποιήσεις όπως αυτή της Νίκαιας πέρυσι στις 5 Ιούλη που σταμάτησε τη Χρυσή Αυγή στην απόπειρα της να κλείσει τα μαγαζιά των Πακιστανών αλλά και τη συγκλονιστική διαδήλωση χιλιάδων μεταναστών στη Ομόνοια πέρυσι στις 24 Αυγούστου τις μέρες που ο Δένδιας ξεδίπλωνε τον Ξένιο Δία.
Η μάχη του Αγίου Παντελεήμονα άνοιξε το δρόμο

Η μάχη ενάντια στην φασιστική απειλή δόθηκε από τη αρχή του ξεδιπλώματος της ανοιχτής δράσης των νεοναζί κατά των μεταναστών και της αριστεράς στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα με την κάλυψη της Αστυνομίας το 2008.

Οι φασίστες του ΛΑΟΣ και της Χρυσής Αυγής ξεκίνησαν ανοικτή ρατσιστική δράση διεκδικώντας να διώξουν τους μετανάστες από τη περιοχή συγκροτώντας «επιτροπή κατοίκων» που οργάνωνε συστηματικά πογκρόμ στη περιοχή.

Τα καλέσματα σε αντισυγκεντρώσεις κατά των φασιστικών συγκεντρώσεων με σύνθημα «όχι στην εισβολή των λαθρομεταναστών» άνοιξαν την αντιπαράθεση μέσα στην αριστερά στο πως παλεύονται οι φασίστες. Με τη μαζική ενωτική δράση των συνδικάτων και της νεολαίας μπορούμε να τους σταματήσουμε, με μαζικές αντισυγκεντρώσεις όπου προσπαθούν να βγουν για να ελέγξουν δρόμους και γειτονιές. Όχι με τη δημιουργία ομάδων κρούσης του αντιφασιστικού κινήματος που θα διεξάγουν την σύγκρουση για λογαριασμό του κινήματος. Αυτή ήταν μια πρώτη αντιμετώπιση.

Βρεθήκαμε μπροστά στην αντιμετώπιση από τμήματα της αριστεράς ότι υπερτιμούμε τους φασίστες, ακόμη και ότι τους διαφημίζουμε «ενώ είναι περιθωριακή συμμορία». Οι δημοτικές εκλογές του 2010 με την ανάδειξη του Μιχαλολιάκου σε δημοτικό σύμβουλο έδειξαν ότι αυτές οι αντιμετωπίσεις υποτιμούσαν την δυναμική των φασιστών. Την ίδια περίοδο όμως εμφανίζονται αντιμετωπίσεις με προτάσεις αντιφασιστικής δράσης ξεκομμένης από την πάλη ενάντια στο ρατσισμό. Επρόκειτο για προσαρμογές στην επίθεση κατά της αριστεράς ότι ο «υπερβολικός αντιρατσισμός» της αριστεράς φέρνει τους φασίστες στο προσκήνιο.

Με τις διαδηλώσεις και πορείες προς τον Άγιο Παντελεήμονα βάλαμε με επίμονο τρόπο ότι η σύγκρουση με τους φασίστες έχει σαν πεδίο το να μην τους αφήσουμε τους δρόμους και τις Πλατείες, αλλά και να μην τους αφήσουμε να χύνουν το ρατσιστικό τους δηλητήριο με τις εμετικές καμπάνιες για την εγκληματικότητα και τα πογκρόμ. Όταν, οι νεοναζί καπηλευόμενοι τη δολοφονία του Μανώλη Καντάρη προχώρησαν στο μεγάλο πογκρόμ με την κάλυψη της Αστυνομίας το Μάη του 2011, η ΚΕΕΡΦΑ οργάνωσε την κινητοποίηση έξω από το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας που έβαλε τέλος σε αυτό το κύμα των επιθέσεων.

Ετούτη η μάχη έδωσε δύναμη στους πρόσφυγες να προχωρήσουν στις μαζικές απεργίες πείνας στα Προπύλαια τόσο των Αφγανών όσο και των Ιρανών που ανάγκασαν τον Παπουτσή να δώσει άσυλο. Άνοιξαν συνολικά το ζήτημα να φύγει η διαδικασία των επιτροπών ασύλου από τα χέρια της ΕΛΑΣ, κάτι που άρχισε να εφαρμόζεται από το φετινό Ιούλη.

Αυτή η μάχη άνοιξε το δρόμο για την σύγκρουση με τους φασίστες σε όλη τη Ελλάδα. Το «να μην γίνει η γειτονιά μας Άγιος Παντελεήμονας» ήταν η κατεύθυνση για κάθε πρωτοβουλία που πάρθηκε και τους εμπόδισε να απλώσουν τα πογκρόμ στη Νίκαια, τον Πειραιά, τη Ν. Ιωνία, το Περιστέρι, την Καλλιθέα αλλά και σε άλλες πόλεις από την Κρήτη μέχρι την Αλεξανδρούπολη.

Η μεγαλύτερη στροφή στο Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνα ήρθε με την υπερψήφιση της πρότασης της ΚΕΕΡΦΑ και της Ανταρσίας στις γειτονιές της Αθήνας από τη πλειοψηφία της πρότασης για την κινητοποίηση “19 Γενάρη, Αθήνα πόλη-αντιφασιστική”. Είχε τη στήριξη της παράταξης Καμίνη, του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ. Ένα χρόνο πριν, ο Δήμαρχος Καμίνης κατακεραύνωνε την ΚΕΕΡΦΑ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ ως «ένα εκ των δύο αλληλοσυμπληρούμενων άκρων της βίας» και δεν στήριζε τις πορείες προς τον Άγιο Παντελεήμονα.

Πως μπορούμε να συνεχίσουμε;
Τη χρονιά που ακολούθησε την είσοδο της Χρυσής Αυγής στη Βουλή άρχισε να ξεδιπλώνεται ένα μαζικό αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα που εμποδίζει τους νεοναζί να απλώνουν τη δράση των ταγμάτων εφόδου που επιχείρησαν να νομιμοποιήσουν με τους βουλευτές τους επικεφαλής. Στα Χανιά έφτασαν να δουν το πάτο της θάλασσας και στην Καλαμάτα είδαν αυτό το καλοκαίρι να ακυρώνεται το φεστιβάλ μίσους που προσπάθησαν να οργανώσουν με τις πλάτες τοπικών παραγόντων.

Στις 10 Αυγούστου, η εξέγερση των μεταναστών στην Αμυγδαλέζα, με τους αστυνομικούς να εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τις φλεγόμενες εγκαταστάσεις και μαζί τους να δραπετεύουν κάποιοι έγκλειστοι του Ξένιου Δία έδειξε ότι η κυβερνητική πολιτική είναι σε πλέον σε πλήρες αδιέξοδο.

Η επιβολή του ελέγχου, με την ρατσιστική αστυνόμευση των επιχειρήσεων σκούπα στο δρόμο και τη φυλάκιση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης προκάλεσε έκρηξη οργής των μεταναστών και όχι το φόβο και την υποταγή. Είχε προηγηθεί τον Απρίλη μία πρωτοφανής μαζική απεργία πείνας άνω των τριών χιλιάδων κρατούμενων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

O Δένδιας, μετά τον εξευτελισμό της Αμυγδαλέζας, σκληραίνει τη ρατσιστική καταστολή, με παράταση της κράτησης των προσφύγων για δεκαοκτώ μήνες, επιχειρώντας απροκάλυπτα να ποινικοποιήσει την προσφυγιά και αποδίδοντάς της το χαρακτήρα του εγκλήματος.

Την ίδια ώρα, η ποινικοποίηση επιχειρείται να απλωθεί και κατά της δράσης της συμπαράστασης στους μετανάστες, με τη δίωξη του συντονιστή της ΚΕΕΡΦΑ, που γράφει αυτές τις γραμμές, μετά από αίτημα της Κρατικής Ασφάλειας, του 2ου Τμήματος Προστασίας του Πολιτεύματος προς την Εισαγγελία και με μοναδικό συνοδευτικό έγγραφο ένα δημοσίευμα γκαιμπελικού χαρακτήρα σε ιστοσελίδα της Χρυσής Αυγής! Κατηγορούν την ΚΕΕΡΦΑ ότι προκαλεί τρόμο και ανησυχία στους πολίτες! Η ΚΕΕΡΦΑ είχε καταγγείλει τις εκτελέσεις των αλβανών δραπετών αντί για σύλληψη και δίκη, ως ενέργεια επαναφοράς της θανατικής ποινής στην αρμοδιότητα μάλιστα ταγμάτων θανάτου της EΛΑΣ.

Χρειάζεται να δυναμώσουμε παραπέρα τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος και να τη φέρουμε μέσα στη καρδιά της αντίστασης στα Μνημόνια και τις περικοπές. Το κίνημα αυτό, πριν οι εργαζόμενοι οδηγήσουν την ΔΗΜΑΡ στην έξοδο από τη τρικομματική, είχε φτάσει να την κάνει μπίλιες με το διαβόητο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Μπορεί να συμβάλλει ώστε να καρφώσουμε μια ώρα αρχύτερα το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της δικομματικής ΝΔ-ΠΑΣΟΚ που κουβαλάει μέσα της υπουργούς φασίστες, σαν τον Γεωργιάδη και τον Αθανασίου, που πρωτοστάτησε στη κατάργηση του δικαιώματος στην ιθαγένεια για τα παιδιά. Το προχώρημα του μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους για το ίδιο το κίνημα στη σύγκρουση όχι μόνο με τις ρατσιστικές πολιτικές αλλά και με το ίδιο το σύστημα που τον γεννάει.

Θα συνεχίσουμε τη δράση για να κλείσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και να ανοίξουν τα σύνορα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες, με το διώξιμο της FRONTEX. Θα συνεχίσουμε τη καμπάνια για την ιθαγένεια στα παιδιά των μεταναστών και το δικαίωμα ψήφου στις εκλογές για τους μετανάστες. Δεν θα αφήσουμε να περάσουν οι διώξεις κατά των αντιφασιστών και της ΚΕΕΡΦΑ.

Αυτή τη δράση φιλοδοξεί να οργανώσει το επόμενο διάστημα η ΚΕΕΡΦΑ, με την Αντιφασιστική Συνάντηση στις 5 και 6 Οκτώβρη. Η Πανελλαδική συνέλευση πρέπει να πλημμυρίσει με ακτιβιστές των αντιφασιστικών και αντιρατσιστικών τοπικών επιτροπών, με συνδικαλιστές, πανεπιστημιακούς, καλλιτέχνες, με ανθρώπους από τις κοινότητες των μεταναστών.

Την επόμενη χρονιά, οι ευρωεκλογές φέρνουν τη πρόκληση της πανευρωπαϊκής εμφάνισης των φασιστών, με ισχυρούς όρους ανόδου. Είναι μια μάχη που χρειάζεται να τη δώσουμε συντονισμένα με όλο το κίνημα διεθνώς κατά του ρατσισμού, της ισλαμοφοβίας και της ΕΕ-φρούριο.

Το ότι θα βρεθούμε μαζί με αντιφασιστικά κινήματα από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία, θα μας δώσει τη δυνατότητα να κάνουμε βήματα για το συντονισμό στο κίνημα που είδαμε στις 19 Γενάρη να βγαίνει στους δρόμους, σε πάνω από σαράντα χώρες. Ανοίγεται η προοπτική κοινής δράσης σε διεθνές επίπεδο.

Περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω, Τεύχος #100, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2013

Μπορούμε να σταματήσουμε την επέμβαση στη Συρία

Οι ΗΠΑ απειλούν με νέα ιμπεριαλιστική επίθεση. Ο Πανος Γκαργκάνας εξηγεί τις δυνατότητες για να αντισταθούμε.


Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, η νέα εκστρατεία του δυτικού ιμπεριαλισμού για επέμβαση στη Μέση Ανατολή με επίθεση στη Συρία από αφορμή τα χημικά όπλα του Άσαντ συναντάει δυσκολίες. Ο Κάμερον έχασε τη σχετική ψηφοφορία στη Βρετανική βουλή και ο Ομπάμα ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου πριν προχωρήσει. Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό. Η ανάγκη να σταματήσουμε τα σχέδια της νέας ιμπεριαλιστικής επέμβασης και την εμπλοκή της ελληνικής κυβέρνησης σε αυτά είναι επιτακτική. Οι αραβικές επαναστάσεις χρειάζονται την αλληλεγγύη μας περισσότερο αυτές τις κρίσιμες στιγμές.

Αφετηρία για να δώσουμε αυτή τη μάχη είναι η εμπειρία του αντιπολεμικού κινήματος ενάντια στους προηγούμενους «ανθρωπιστικούς πολέμους» των ΗΠΑ και των «προθύμων» τους. Κανένας δεν μπορεί να καταπιεί τα ψέματα ότι το αμερικάνικο Πεντάγωνο ετοιμάζεται να τιμωρήσει το καθεστώς της Συρίας για τη χρήση χημικών όπλων, καθώς ξέρουμε πόσο ψεύτικες ήταν οι «ευαισθησίες» για τους λαούς της Γιουγκοσλαβίας όταν το ΝΑΤΟ έριχνε τις βόμβες του εκεί, όταν η ίδια συμμαχία «απελευθέρωνε» τις γυναίκες του Αφγανιστάν σκορπώντας το θάνατο, όταν ο Μπους και ο Μπλερ ισοπέδωναν το Ιράκ για τα «όπλα μαζικής καταστροφής» του Σαντάμ που δεν βρέθηκαν ποτέ.

Κι όμως, οι ίδιοι λίγο-πολύ απολογητές που υποστήριζαν εκείνες τις επεμβάσεις χωρίς ποτέ να ζητήσουν συγγνώμη για τα ψέματά τους, επανέρχονται και εγκαλούν την Αριστερά ότι δεν νοιάζεται για τα παιδάκια της Συρίας που σκοτώνονται από τα χημικά, όπως γράφει π.χ. ο Μ. Μητσός στα ΝΕΑ.

Είναι γελοίες οι προσπάθειες να αμφισβητηθεί το ηθικό προβάδισμα της Αριστεράς που εναντιώνεται στον ιμπεριαλισμό. Οι αντιμπεριαλιστικοί αγώνες έχουν σώσει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων από τις βαρβαρότητες της αποικιοκρατίας στο παρελθόν και την εξάπλωση της φτώχειας στον σημερινό κόσμο της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Η αντίσταση στην επίθεση στη Συρία έχει το δίκιο με το μέρος της και ηθικά και πολιτικά.

Αυτό φάνηκε με εντυπωσιακό τρόπο στην περίπτωση της Βρετανίας, της χώρας που είχε την πιο μεγάλη αντιπολεμική έκρηξη το 2003 ενάντια στην επίθεση στο Ιράκ. Επί δέκα χρόνια διάφοροι καλοθελητές καλλιεργούσαν το μοτίβο ότι το κίνημα δεν έπαιξε ρόλο, αφού ο Μπους και ο Μπλερ προχώρησαν στην εισβολή στο Ιράκ αγνοώντας τα εκατομμύρια που είχαν βγει στους δρόμους στο Λονδίνο, στη Νέα Υόρκη και σε όλες σχεδόν τις πρωτεύουσες του κόσμου.

Τι ήταν αυτό που οδήγησε τους βουλευτές σε ανταρσία κατά των σχεδίων της κυβέρνησης Κάμερον για άμεση επίθεση στη Συρία, αν όχι ο φόβος ότι θα έβγαζαν ξανά τον κόσμο στους δρόμους; Πολλοί βουλευτές από το κόμμα των Φιλελευθέρων που τώρα στηρίζει την συγκυβέρνηση με τους Συντηρητικούς είχαν εκλεγεί με τον αέρα του «αντιπολεμικού κόμματος», καθώς οι Φιλελεύθεροι είχαν αντιταχθεί στην επέμβαση στο Ιράκ όταν οι Εργατικοί του Μπλερ και οι Τόρυδες την στήριζαν.

Κανένας αγώνας δεν πάει χαμένος και αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στη σημερινή συγκυρία όπου το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο είναι γεμάτο προβλήματα και η «Αραβική Άνοιξη» δίνει κρίσιμες μάχες.

Ταλαντεύσεις

Οι ταλαντεύσεις του Ομπάμα και της αμερικάνικης ηγεσίας συνολικότερα, ασφαλώς προκαλούνται από την ανησυχία ότι η πλειοψηφία της κοινής γνώμης και στις ΗΠΑ είναι κατά της επέμβασης. Παλιότερα το κίνημα είχε προκαλέσει το λεγόμενο «σύνδρομο του Βιετνάμ» στα αμερικάνικα επιτελεία. Στη σημερινή περίοδο, ακόμη και ο Κέρι που είναι το γεράκι υπέρ της επέμβασης στη Συρία αναγκάζεται να ομολογεί ότι υπάρχει κόπωση από τους διαρκείς πολέμους των ΗΠΑ.

Υπάρχουν, όμως και άλλοι παράγοντες που επιδρούν. Ένας βασικός είναι η στροφή των αμερικάνικων προτεραιοτήτων προς την Ασία. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός ανησυχεί από την άνοδο της Κίνας και την αυξανόμενη επιρροή της στην περιοχή και ευρύτερα. Γι’ αυτό, η αμερικάνικη διπλωματία καλλιεργεί συστηματικά τις συμμαχίες της με τα ασιατικά κράτη που αισθάνονται απειλούμενα από την κινεζική άνοδο. Και βέβαια δεν περιορίζονται μόνο στη διπλωματία. Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του Πεντάγωνου συγκεντρώνει δυνάμεις και πόρους στον έλεγχο του Ειρηνικού και στην ικανότητα να παρέμβει σε οποιαδήποτε κρίση στην περιοχή γύρω από την Κίνα.

Αυτή η στροφή απαιτεί περιορισμό των στρατιωτικών δεσμεύσεων των ΗΠΑ σε άλλα σημεία του πλανήτη. Ακόμη και ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός δεν μπορεί να συντηρεί ταυτόχρονα στρατούς κατοχής στα πεδία των προηγούμενων επεμβάσεών του και να κλιμακώνει την παρουσία του γύρω από την Κίνα. Η Μέση Ανατολή είναι η περιοχή όπου γίνεται πιο αισθητή αυτή η αλλαγή προτεραιοτήτων.

Ο Ομπάμα προσπαθούσε όλα τα προηγούμενα χρόνια να ντύσει αυτή την επιλογή με «φιλειρηνικό» μανδύα. Έπαιρνε αποστάσεις από την πολιτική του προκατόχου του και τόνιζε ότι οι ΗΠΑ μπορούν να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους με μια πολιτική «soft power», δηλαδή οικονομική, διπλωματική και πολιτική επιρροή αντί για πολεμικές επεμβάσεις.

Ωστόσο, ο μανδύας ήταν ψεύτικος. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» συνεχιζόταν ανελέητος. Ο Ομπάμα είναι ο πρόεδρος που βρήκε και σκότωσε τον Οσάμα μπιν Λάντεν. Η χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) για «στοχευμένους» βομβαρδισμούς κλιμακώθηκε με δραματικά αποτελέσματα σε βάρος των άμαχων πληθυσμών στο Πακιστάν και στο Αφγανιστάν. Και βέβαια η επέμβαση στη Λιβύη απέδειξε ότι όταν τα αμερικάνικα επιτελεία νομίζουν ότι «τους παίρνει» δεν διστάζουν να προχωρήσουν.

Παρ’ όλα αυτά, τα προβλήματα των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή δεν ξεπεράστηκαν. Τα αμερικάνικα στρατεύματα αποτραβήχτηκαν από το Ιράκ, αλλά το καθεστώς Μαλίκι που άφησαν πίσω τους βρίσκεται πιο κοντά στο Ιράν παρά στους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή. Οι ΗΠΑ αναγκάζονται να ανοίξουν συνομιλίες με τους Ταλιμπάν για να απεμπλακούν από το Αφγανιστάν. Η προσπάθεια να καπηλευτούν την Αραβική Άνοιξη ενθαρρύνοντας τον Πρόεδρο Μούρσι να γίνει ένας αιγύπτιος Ερντογάν, να κάνει δηλαδή τη Μουσουλμανική Αδελφότητα ένα νεοφιλελεύθερο ισλαμοδημοκρατικό κόμμα σαν το ΑΚΡ της Τουρκίας, κατάληξε σε φιάσκο. Το κακοστημένο σίριαλ «η Αμερική δύναμη δημοκρατίας στον αραβικό κόσμο» γίνεται εφιάλτης με πρωταγωνιστή το Στρατηγό Σίσι και εναγκαλισμούς με τα κατάλοιπα του Μουμπάρακ.

Ακόμη και η επέμβαση στη Λιβύη που έδειξε ότι πάντα δίπλα στην «soft power» υπάρχει και ο σκληρός στρατιωτικός βραχίονας, δεν έφερε τα επιθυμητά γι’ αυτούς αποτελέσματα. Φέτος το καλοκαίρι η παραγωγή πετρελαίου στη Λιβύη έχει πέσει στο ένα τέταρτο περίπου γιατί υπάρχουν απεργίες σε πετρελαιοπηγές, αγωγούς και λιμάνια, τις οποίες το μετά Καντάφι καθεστώς δεν καταφέρνει να ελέγξει.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο Ομπάμα ξαναγυρνάει στα βήματα του Μπους χωρίς όμως τη βεβαιότητα ότι ένας νέος «ανθρωπιστικός πόλεμος» στη Συρία αυτή τη φορά μπορεί να πετύχει. Οι μέχρι στιγμής γνωστοί στόχοι μιας επέμβασης θα είναι να αποφύγει την εμπλοκή χερσαίων δυνάμεων και να επιβάλει στο καθεστώς Άσαντ να προχωρήσει σε μια ελεγχόμενη μεταπολίτευση χωρίς μια συντριπτική ήττα του συριακού στρατού. Βομβαρδισμοί και πυραυλικά χτυπήματα «χειρουργικής ακρίβειας», όχι μόνο στρατιωτικής αλλά και πολιτικής «ακρίβειας».

Οι πολιτικές και στρατιωτικές δυσκολίες της ιμπεριαλιστικής επέμβασης πρέπει να μας ενθαρρύνουν να ξεδιπλώσουμε την αντίσταση, διεθνώς και στην Ελλάδα. Αφετηρία για αυτή την προσπάθεια είναι ο ίδιος ο αγώνας του λαού της Συρίας. Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι ότι η εξέγερση ενάντια στο καθεστώς Άσαντ είναι αναπόσπαστο τμήμα των επαναστάσεων της «Αραβικής Άνοιξης» και όχι «μαριονέτες» της Δύσης. Η (αυτό)προβολή του καθεστώτος Άσαντ ως «αντιιμπεριαλιστικού» είναι καθαρός αποπροσανατολισμός.

Η εξέγερση
Ο Χαφέζ αλ Άσαντ, πατέρας του σημερινού Προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, βαρύνεται με εγκλήματα κατά των Παλαιστινίων. Η σφαγή στο στρατόπεδο προσφύγων Τελ αλ Ζαατάρ στο Λίβανο έγινε το 1978 όταν ο στρατός της Συρίας βρισκόταν εκεί και έκανε πλάτες στη φασιστική πολιτοφυλακή των «Φρουρών των Κέδρων». Το 1990-91 συμμετείχε ανοιχτά στο πλευρό του πατέρα Μπους στον λεγόμενο Πόλεμο του Κόλπου κατά του Ιράκ. Όσο για την καταστολή στο εσωτερικό της Συρίας, είχε όλες τις βαρβαρότητες μιας δικτατορίας 30 χρόνων μέχρι το θάνατό του το 2000.

Ο γιος και διάδοχός του Μπασάρ κατάφερε πάνω σε αυτή την κληρονομιά να προσθέσει τη διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων μέσα στη Συρία. Η μερίδα του πληθυσμού που ζει στο όριο της φτώχειας μεγάλωσε στα δικά του χρόνια. Το κίνημα που γκρέμισε τον Μπεν Αλί στην Τυνησία και τον Μουμπάρακ στην Αίγυπτο έδωσε την έμπνευση για την έκρηξη και στη Συρία το 2011. Ωστόσο ο Μπασάρ απάντησε πολύ γρήγορα με κλιμάκωση της βίας ενάντια στις διαδηλώσεις σπρώχνοντας προς τη στρατιωτικοποίηση της σύγκρουσης από νωρίς.

Επίσης από νωρίς άρχισαν οι προσπάθειες να μετατραπεί ο εμφύλιος πόλεμος από ταξικό σε θρησκευτικό. Το καθεστώς έπαιξε γρήγορα το χαρτί της ανησυχίας για την κυρίαρχη μειοψηφία απέναντι στη Σουνίτικη πλειοψηφία του φτωχού πληθυσμού. Η Σαουδική Αραβία έτρεξε να χρηματοδοτήσει ομάδες ισλαμιστών που εμφανίστηκαν ως προστασία από τις σφαγές του καθεστώτος. Η στήριξη του Άσαντ από το Ιράν και η εμπλοκή της Χεζμπολά στο πλευρό του έφερε ακόμη πιο κοντά την απειλή του εκφυλισμού της εξέγερσης σε ενδοθρησκευτική σύγκρουση Σιιτών-Σουνιτών. Υπάρχουν φωνές μέσα στο αμερικάνικο κατεστημένο σύμφωνα με δημοσίευμα των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς που θεωρούν επιτυχία το γεγονός ότι Χεζμπολά και Αλ Κάιντα συγκρούνται στο έδαφος της Συρίας και «θα αλληλοεξοντωθούν σαν δυο σκορπιοί κλεισμένοι σε ένα μπουκάλι».

Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο έφεραν άλλη μια τροπή στη σύγκρουση στη Συρία. Η επέμβαση του αιγυπτιακού στρατού κατά του προέδρου Μούρσι και η εκστρατεία καταστολής του στρατηγού Σίσι ενθάρρυναν το καθεστώς Άσαντ και τον συριακό στρατό ότι μπορούν να ελέγξουν την κατάσταση στη Συρία. Μοιάζει αντιφατικό, δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία στηρίζει τον Σίσι στην Αίγυπτο και πολεμάει τον Άσαντ στη Συρία, αλλά δεν είναι. Το κυρίαρχο στοιχείο δεν είναι τα σχέδια των Σαούδ αλλά η ταξική αντιπαράθεση. Οι στρατηγοί στη Δαμασκό αποθρασύνθηκαν από την αντεπαναστατική δράση των ομολόγων τους στο Κάιρο.

Παρά όλες αυτές τις δυσκολίες, οι εξεγερμένοι της Συρίας δεν το βάζουν κάτω. Είναι ένα κίνημα με φοβερές αντοχές απέναντι στις σφαγές του Άσαντ αλλά και απέναντι στα «καπελώματα» από τη Δύση. Οι εξόριστοι αστοί πολιτικοί και οι φυγάδες στρατηγοί που παριστάνουν την ηγεσία από το εξωτερικό, από τα πολυτελή ξενοδοχεία της Ισταμπούλ, δεν έχουν τον έλεγχο στις εξεγερμένες εργατογειτονιές των πόλεων της Συρίας. Οι Επιτροπές που αναδείχθηκαν μέσα στη φωτιά της εξέγερσης έχουν μεγαλύτερο κύρος. Και υπάρχει επαναστατική αριστερά που παλεύει για την πολιτική ανεξαρτησία τους δηλώνοντας ξεκάθαρα την αντίθεση της στην ιμπεριαλιστική επέμβαση και υποστηρίζοντας ότι η «επανάστασή μας δεν έχει άλλους σύμμαχους εκτός από τις λαϊκές επαναστάσεις στην περιοχή και σε όλο τον κόσμο», όπως έγραφαν οι σύντροφοί μας του «Ρεύματος Επαναστατικής Αριστεράς» της Συρίας σε ανακοίνωσή τους.

Κοινή διακήρυξη
Η πάλη ενάντια στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία ενισχύεται και από την κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν επαναστατικές δυνάμεις της περιοχής. Οι οργανώσεις: Επαναστάτες Σοσιαλιστές (Αίγυπτος) – Ρεύμα Επαναστατικής Αριστεράς (Συρία) – Ένωση Κομμουνιστών (Ιράκ) - Μαχητής/Μαχήτρια (Μαρόκο) – Σοσιαλιστικό Φόρουμ (Λίβανος) δηλώνουν στις 31 Αυγούστου:

«- H αναμενόμενη δυτική ιμπεριαλιστική επίθεση δεν στοχεύει να υποστηρίξει τη Συριακή επανάσταση με κανέναν τρόπο. Θα έχει ως στόχο να πιέσει τη Δαμασκό στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, να διευκολύνει την αποχώρηση του Άσαντ από το προσκήνιο, διατηρώντας όμως το καθεστώς στη θέση του, ενώ παράλληλα θα βελτιώνει τις προϋποθέσεις για να ενισχυθεί η θέση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην μελλοντική Συρία, ενάντια στον ρωσικό ιμπεριαλισμό.

- Όσο περισσότερο καταλάβουν αυτοί που συμμετέχουν στις συνεχιζόμενες λαϊκές κινητοποιήσεις –αυτοί που είναι πιο συνειδητοποιημένοι, πιο τίμιοι και πιο αφοσιωμένοι στο μέλλον της Συρίας και του λαού της- αυτήν την πραγματικότητα, τις συνέπειές της, τα αποτελέσματά της, και δράσουν ανάλογα, τόσο περισσότερο θα ενισχυθεί η προσπάθεια να επιλέξει ο συριακός λαός μια πραγματικά επαναστατική ηγεσία. Στη διαδικασία ενός αποφασιστικού αγώνα στηριγμένου στα σημερινά και μελλοντικά συμφέροντα του λαού, θα προκύψει και ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα, συμβατό με αυτά τα συμφέροντα, το οποίο θα μπορέσει να προβληθεί και να δοκιμαστεί στο δρόμο προς τη νίκη.

Όχι σε όλες τις μορφές ιμπεριαλιστικής επέμβασης, είτε από τις ΗΠΑ είτε από τη Ρωσία.
Όχι σε όλες τις μορφές αντιδραστικών σεχταριστικών παρεμβάσεων, είτε από το Ιράν, είτε από τις χώρες του Κόλπου.
Όχι στην παρέμβαση της Χεζμπολά, η οποία δικαιολογεί τη μέγιστη καταδίκη.
Κάτω όλες οι αυταπάτες για το αναμενόμενο αμερικανικό στρατιωτικό χτύπημα.
Διαρρήξτε τις αποθήκες όπλων για τον συριακό λαό και τον αγώνα του για ελευθερία, αξιοπρέπεια και κοινωνική δικαιοσύνη.
Νίκη σε μια ελεύθερη, δημοκρατική Συρία και κάτω η δικτατορία του Άσαντ και όλες οι δικτατορίες μια για πάντα.
Ζήτω η επανάσταση του Συριακού λαού».

Είναι άμεσο καθήκον για όλη την Αριστερά σε όλο τον κόσμο να ανταποκριθεί σε αυτή την έκκληση. Ιδιαίτερα αυτό ισχύει για την Αριστερά σε Ελλάδα, Κύπρο και Τουρκία, γιατί χωρίς τα στηρίγματα σε αυτές τις χώρες καμιά ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Μέση Ανατολή δεν μπορεί να προχωρήσει.

Η ετοιμόρροπη συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου νομίζει ότι μπορεί να αξιοποιήσει τη συμμετοχή της στο πλευρό των ΗΠΑ για να ενισχύσει τη θέση της. Δηλώνει έτοιμη να παραχωρήσει τις διευκολύνσεις των βάσεων «σύμφωνα με τις διακρατικές δεσμεύσεις της χώρας» και παράλληλα κλιμακώνει τη ρατσιστική εκστρατεία του Δένδια ετοιμάζοντας νέα στρατόπεδα συγκέντρωσης για τους πρόσφυγες από τη Συρία.

Όσα δεν τολμάει να πει ανοιχτά η κυβέρνηση, τα προβάλει η ακροδεξιά προπαγάνδα συμπλέοντας με τους νεοναζί της Χρυσής Αυγής. Η ελληνική συμμετοχή, λένε, μπορεί να εξαργυρωθεί με ανταλλάγματα που ξεκινάνε από την κατοχύρωση της ΑΟΖ και φτάνουν σε νέο «κούρεμα» του χρέους. Το κίνημα της εργατικής αντίστασης στα Μνημόνια και τις Τρόικες πρέπει να απαντήσει ξεκάθαρα σε αυτές τις βρομιές.

Για την εργατική τάξη δεν υπάρχει κανένα «αντάλλαγμα» ικανό να μας πείσει να προδώσουμε τους λαούς της Αραβικής Άνοιξης και τον αγώνα τους ενάντια στους ιμπεριαλιστές και τους ντόπιους δυνάστες. Η ιμπεριαλιστική επέμβαση θα οξύνει τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στις κυρίαρχες τάξεις των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, θα φέρει χειρότερες θυσίες και όχι «ανταλλάγματα». Συμφέρον των εργατών είναι να παλέψουμε ενάντια στην επέμβαση, να απαιτήσουμε να κλείσουν οι βάσεις και να σταματήσει η συνεργασία με το Ισραήλ, να ανοίξουν τα σύνορα για τους πρόσφυγες και να κλείσουν τα στρατόπεδα-Γκουντανάμο του Δένδια.

Περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω, Τεύχος #100, Σεπτέμβρης-Οκτώβρης 2013

Ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και αντιφασιστικός αγώνας στη Μέση Ανατολή (1941-1944)

Ο Προκόπης Παπαστράτης αφηγείται τη συναρπαστική ιστορία των Ελλήνων αντιφασιστών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Έλληνες αντιφασίστες φαντάροι κρατούμενοι στα “σύρματα” των Άγγλων στη Μέση Ανατολή.

Η ανασυγκρότηση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στη Μέση Ανατολή μετά την κατάρρευση του μετώπου, τη φυγή του Γεώργιου και της βιαστικά σχηματισμένης κυβέρνησης Εμ.Τσουδερού αρχικά στην Κρήτη και στη συνέχεια στην Αίγυπτο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μία σειρά από λόγους.

Α) Η διαδικασία συγκρότησής τους έχει ως αποτέλεσμα αυτές οι ένοπλες δυνάμεις να διαφέρουν σε βασικά σημεία από ό,τι ίσχυε γι’ αυτές μέχρι την κατάληψη της Ελλάδας και από ό,τι θα ισχύσει μετά την απελευθέρωση της.
Β) πρόκειται για ένοπλες δυνάμεις που σε μεγάλο βαθμό αποτελούνται από εθελοντές που κατατάσσονται για να πολεμήσουν.
Γ) ανασυγκροτούνται και επιχειρούν σε ξένο έδαφος, υπάγονται στο Βρετανικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των συμμαχικών δυνάμεων.
Δ) η πολιτικοποίηση των ενόπλων δυνάμεων, αρχίζει από πολύ νωρίς, επεκτείνεται ραγδαία και στα τρία όπλα και εκδηλώνεται με ανοικτές επεμβάσεις στις πολιτικές εξελίξεις.

Αυτή η πολιτικοποίηση και ουσιαστικά η ανάπτυξη του αντιφασιστικού κινήματος στο χώρο των ενόπλων δυνάμεων εξελίσσεται ταυτόχρονα με την πορεία των πολεμικών επιχειρήσεων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στις οποίες οι δυνάμεις αυτές συμμετέχουν. Παράλληλα αυτές οι πολιτικές διεργασίες αναπτύσσονται σ’ ένα χώρο φιλόξενο. Οι ελληνικές παροικίες στην Αίγυπτο και στη Μέση Ανατολή γενικότερα, όπου οι μονάδες στρατοπεδεύουν, τα πλοία ναυλοχούν και οι αεροπορικές μοίρες προσγειώνονται υποδέχονται και στηρίζουν τους στρατευμένους άνδρες. Οι ελληνικές παροικίες στη Μέση Ανατολή συνιστούν ένα μικρόκοσμο της κοινωνικής διαστρωμάτωσης που υφίσταται στην Ελλάδα αλλά και της πολιτικής κατάστασης όπου ξεχωρίζει ο διαχωρισμός μεταξύ βασιλικών και βενιζελικών πριν από την επιβολή της δικτατορίας Μεταξά. Αυτές οι κοινότητες συνιστούν γόνιμο έδαφος για να αναπτυχθεί η συζήτηση για τις ελληνικές εξελίξεις μεταξύ των Ελλήνων πολιτικών που έχουν συγκεντρωθεί στην Αίγυπτο αλλά και μεταξύ των ανδρών των ενόπλων δυνάμεων.

Τα πλοία του πολεμικού ναυτικού που διέφυγαν από τα γερμανικά βομβαρδιστικά αρχίζουν να συμμετέχουν από τις αρχές του καλοκαιριού του 1941, σε επιχειρήσεις με το βρετανικό στόλο στη Μεσόγειο. Το Ναυτικό ενισχύεται με νέα πλοία και αναπτύσσεται στο δεύτερο μεγαλύτερο στόλο στη Μεσόγειο. Στο Στρατό συγκροτούνται 2 Ταξιαρχίες, ένα Σύνταγμά Τεθωρακισμένων Οχημάτων, ο Ιερός Λόχος που επιχειρεί ως μονάδα καταδρομών πίσω από τις γραμμές του εχθρού. Μαζί με ένα αριθμό βοηθητικών μονάδων ο ελληνικός στρατός αριθμούσε περίπου 18.500 άνδρες. Στην Αεροπορία συγκροτήθηκαν 5 μοίρες διώξεων και βομβαρδισμού.

Η σταδιακή εδραίωση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ ως η σημαντικότερη αντιστασιακή οργάνωση και το γεγονός ότι ελέγχεται από το ΚΚΕ καθορίζουν την πολιτική που ακολουθεί η Αγγλία και η Ελληνική Κυβέρνηση Εξορίας. Από τις αρχές του 1943 αντιδρούν στις πολιτικές εξελίξεις με βάση το φόβο ότι το ΕΑΜ θα καταλάβει την εξουσία την κρίσιμη περίοδο της απελευθέρωσης. Ένα τέτοιο γεγονός θα ανέτρεπε την πολιτική της Αγγλίας να αποκαταστήσει την επιρροή της στην απελευθερωμένη Ελλάδα με τη βοήθεια της αστικής πολιτικής ηγεσίας, που πάντα διακρινόταν για την ιδιοτελή προθυμία της να παίξει αυτό το ρόλο.

Η ίδρυση της ΑΣΟ
Πολύ γρήγορα, τον Οκτώβριο 1941 ιδρύεται στο στρατό η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση (ΑΣΟ). Είναι ενδεικτικό ότι ιδρύεται, από μία ομάδα κομμουνιστών με επικεφαλής τον Γιάννη Σαλά από την Ικαρία, που υπηρετεί με το βαθμό του δεκανέα. Πριν αναπτυχθεί η οργανωμένη αντίσταση στην Ελλάδα και ενώ η ελληνική κυβέρνηση εξορίας και ο Γεώργιος επαναπαύονται στις τιμές που τους έχει αποδώσει η Αγγλική κυβέρνηση και για λόγους προπαγάνδας, μετά τον νωχελικό περίπλου της Αφρικής που επέλεξαν για να φθάσουν στο Λονδίνο. Στους στόχους της ΑΣΟ περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός μεγάλου και καλά εκπαιδευμένου αντιφασιστικού στρατού που θα συνεχίσει να πολεμά στο πλευρό των συμμάχων και θα συμβάλλει στην απελευθέρωση της Ελλάδας. Ένας άλλος σημαντικός στόχος είναι να εμποδίσει την επιβολή ενός καθεστώτος ενάντια στη θέληση του ελληνικού λαού. Αυτοί οι στόχοι απαντούσαν στην υφιστάμενη τότε κατάσταση γιατί η κυβέρνηση εξορίας ήταν απρόθυμη να καταργήσει το δικτατορικό καθεστώς Μεταξά που διατηρήθηκε σε ισχύ μέχρι το Φεβρουάριο του 1942. Ο βασικός στόχος της ΑΣΟ να συνεχίσει ο ελληνικός στρατός τον πόλεμο ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τη θέση των βασιλικών αξιωματικών στο στράτευμα, όπως άλλωστε και του πρωθυπουργού Τσουδερού, ότι η Ελλάδα είχε επιτελέσει το καθήκον της και το μόνο που έπρεπε τώρα να κάνει ήταν να προετοιμάσει προσεκτικά ένα κατάλληλο στρατό που θα αποκαταστήσει το νόμο και την τάξη στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση. Τη θέση του αυτή είχε διατυπώσει ο Τσουδερός σε υπόμνημα του στο Γεώργιο ήδη από τον Ιούνιο 1941, άλλη μία ένδειξη των προτεραιοτήτων που τον απασχολούσαν και των σχεδίων που εξυφαίνονταν ενώ οι δυνάμεις του Άξονα στην Ελλάδα εφάρμοζαν τα πρώτα σκληρά μέτρα.

Η ΑΣΟ κυκλοφορούσε τη δική της παράνομη εφημερίδα «Αντιφασίστας». Παραρτήματα της οργάνωσης γρήγορα συγκροτήθηκαν στο Ναυτικό και την Αεροπορία με τις δικές τους εφημερίδες «Ελευθερία» και «Αστέρας». Ένα αποτελεσματικό δίκτυο οργανώσεων συγκροτήθηκε παράλληλα που επεξέτεινε την επιρροή πέρα από το χώρο των ενόπλων δυνάμεων. Η ΑΣΟ συνεργαζόταν στενά με την Αντιφασιστική Οργάνωση Ελλήνων στην Αίγυπτο και την Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων (ΟΕΝΟ).1

Πρέπει να επισημανθεί ιδιαίτερα η σημασία αυτής της ισχυρής εργατικής ένωσης τόσο για τη συμβολή της στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και για τον πολύ μεγάλο αριθμό απωλειών μεταξύ των μελών της στη διάρκεια του. Αυτό το ελεγχόμενο από κομμουνιστικές οργανώσεις δίκτυο επεκτάθηκε ακόμα περισσότερο με την ίδρυση τον Φεβρουάριο 1943 του «Εθνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου» (ΕΑΣ) για να διαδώσει στην ελληνική κοινότητα της Αιγύπτου τις αρχές και τους στόχους του ΕΑΜ. Το περιοδικό «Ο ‘Ελλην» που εξέδιδαν αντιμετώπιζε πάντοτε προβλήματα με τις αγγλικές αρχές στην Αίγυπτο αλλά κατάφερε να συνεχίσει την έκδοση του μέχρι το 1945.

Αυτό το ευρύ αντιφασιστικό μέτωπο συμμετέχει ενεργά στις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή την περίοδο αυτή.
Ο έλεγχος του μεγαλύτερου μέρους της Ευρώπης από τις δυνάμεις του Άξονα έχει μεταφέρει στα πρώτα χρόνια του πολέμου τις στρατιωτικές συγκρούσεις έξω από τα γεωγραφικά όρια αυτής της ηπείρου.

Η εμφάνιση και η αυξανόμενη επιρροή του ΕΑΜ έχει σοβαρό αντίκτυπο στις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ο διχασμός μεταξύ βενιζελικών και βασιλικών είναι εμφανής και στο σώμα των αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων. Στη βασική αντιπαράθεση τους, την συντεχνιακού χαρακτήρα τήρηση της επετηρίδας ιεραρχίας, θα προστεθεί και η ανησυχία τους από την εδραίωση της επιρροής της ΑΣΟ στο στράτευμα χωρίς αυτό να οδηγήσει σε προσέγγιση αυτών των δύο παρατάξεων των αξιωματικών.

Στο πλαίσιο αυτό οι βασιλικοί αξιωματικοί, που είχαν κυριαρχήσει στις ένοπλες δυνάμεις μετά την αποτυχία του βενιζελικού κινήματος του 1935, για να εξασφαλίσουν τον έλεγχο των ενόπλων δυνάμεων, μετά την ανάκληση στην ενεργό υπηρεσία βενιζελικών αξιωματικών, αλλά και να προωθήσουν τις πολιτικές τους επιδιώξεις συγκροτούν τις δικές τους μυστικές οργανώσεις. Στο δεύτερο εξάμηνο του 1941, ιδρύεται η «Εθνική Νέμεσις» που αριθμεί αρκετές εκατοντάδες μέλη και εκδίδει τη δική της παράνομη εφημερίδα. Άλλη μία δεξιά οργάνωση ιδρύεται τον Ιανουάριο 1943 η «Εθνική Πανελλήνια Οργάνωσις». Στη διάρκεια του 1942 και στις αρχές του 1943 αυξάνεται η ένταση και τα επεισόδια μεταξύ των δύο παρατάξεων των αξιωματικών με περιπτώσεις ανυπακοής και άρνησης υπηρεσιών από τους βασιλικούς-μεταξικούς αξιωματικούς επειδή οι διοικητές τους είναι βενιζελικοί και ενώ οι μονάδες τους συμμετέχουν στις επιχειρήσεις του Ελ-Αλαμέιν. Την ίδια περίοδο η Αντιφασιστική Στρατιωτική Οργάνωση επεκτείνει την επιρροή και τον έλεγχο της στις τάξεις των ενόπλων δυνάμεων.

Η πρώτη εξέγερση
Αυτή η ένταση κορυφώνεται στις αρχές Μαρτίου 1943 και η ΑΣΟ επεμβαίνει δυναμικά πιστεύοντας ότι υπάρχει οργανωμένη προσπάθεια των βασιλικών αξιωματικών να απομακρύνουν τους βενιζελικούς αξιωματικούς από το στρατό. Η ΑΣΟ με τις Επιτροπές Στρατιωτών αναλαμβάνει τον έλεγχο και στις δύο ταξιαρχίες και θέτει σε περιορισμό και υπό φρούρηση όλους τους «αντιδραστικούς αξιωματικούς» στις σκηνές τους. Σε έγγραφο στον Άγγλο υπουργό, υπεύθυνο για τη Μέση Ανατολή, διαβεβαιώνει με τον πλέον εμφατικό τρόπο ότι επιθυμούν να συνεχίσουν να συμμετέχουν στην πολεμική προσπάθεια των συμμάχων και καταγγέλλει τα «θλιβερά απομεινάρια» του φασιστικού μεταξικού καθεστώτος ότι προετοιμάζονται να διαλύσουν το στρατό υποβάλλοντας μαζικά τις παραιτήσεις τους. Ήδη στα τέλη Φεβρουαρίου 138 αξιωματικοί είχαν υποβάλλει τις παραιτήσεις τους. Είναι προφανές ότι μία τέτοια ενέργεια και μάλιστα από αξιωματικούς σε καιρό πολέμου επισύρει άμεση παραπομπή σε στρατοδικείο και εξάντληση της αυστηρότητας της στρατιωτικής δικαιοσύνη, πράγμα το οποίο δεν έγινε. Το κύριο αίτημα της ΑΣΟ ήταν να παραιτηθεί η κυβέρνηση και να αντικατασταθεί από μία πραγματικά δημοκρατική σύμφωνα με τη θέληση του ελληνικού λαού.

Η βρετανική στρατιωτική αποστολή στη 1η Ταξιαρχία αναφέρει ότι τα γεγονότα αυτά ήταν μία οργανωμένη επανάσταση που την προκάλεσε η αντίδραση στην κυβέρνηση Τσουδερού και η φασιστική πολιτική που εφάρμοζαν ορισμένοι αξιωματικοί. Ο Άγγλος διοικητής της 9ης Στρατιάς που επισκέφθηκε τις δύο Ταξιαρχίες συμφώνησε και η αρμόδια Βρετανική Εξεταστική Επιτροπή υπογράμμισε ότι οι αιτίες αυτών των ταραχών ήταν «σχεδόν καθαρά πολιτικές».2

Ο Γεώργιος και ο Τσουδερός έφθασαν στο Κάιρο από το Λονδίνο για να επιλύσουν την πολιτική κρίση, ενώ ο Churchill είχε ήδη αναθέσει στον Άγγλο υπουργό Μέσης Ανατολής να χειριστεί την υπόθεση. Ο Τσουδερός δεν μπορούσε πλέον να αγνοεί τις Επιτροπές Στρατιωτών όπως είχε επιλέξει να κάνει μέχρι τότε. Όπως ανέφερε στο κλιμάκιο υπουργών που έδρευε στο Λονδίνο, οι χαμηλές βαθμίδες έχουν επαναστατήσει και το αποτέλεσμα είναι ότι η σύνθεση του σώματος των αξιωματικών δεν έχει πλέον καμία σημασία.

Η επισήμανση αυτή του Τσουδερού σημαίνει ότι για πρώτη φορά στην ελληνική πολιτική ιστορία πραγματοποιήθηκε μία στρατιωτική επανάσταση από τα κάτω. Ουσιαστικά, αυτές οι εξελίξεις σήμαιναν ότι ήταν η πρώτη φορά που μία ελληνική κυβέρνηση ήταν υποχρεωμένη να διαπραγματευτεί με μία Οργάνωση που ελεγχόταν από χαμηλόβαθμους βαθμοφόρους και στρατιώτες που ήταν ταυτόχρονα μεσαία στελέχη του ΚΚΕ. Ήταν σαφές ότι οι αγγλικές και οι ελληνικές αρχές δεν ήταν σε θέση να κάνουν τίποτα άλλο γιατί ήταν αντιμέτωπες με μία επανάσταση που είχε εξαπλωθεί. Οι Επιτροπές Στρατιωτών στην Αεροπορία και στο Ναυτικό είχαν εκφράσει την αλληλεγγύη τους στις δύο Ταξιαρχίες αλλά δεν είχαν επαναστατήσει ανοικτά. Οι Επιτροπές στο Ναυτικό είχαν αποφασίσει να απέχουν από επαναστατικές κινήσεις για να μην εμποδιστεί η συμμετοχή στις πολεμικές επιχειρήσεις.

Όμως, ο Γιάννης Σαλάς, γραμματέας της ΑΣΟ, πίστευε ότι παρά το γεγονός ότι είχαν τον πλήρη έλεγχο του στρατού δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να έχουν την ευθύνη της κρίσης επειδή υπήρχε το ενδεχόμενο οι βασιλικοί αξιωματικοί να προκαλέσουν σοβαρές ταραχές. Αντιλαμβανόταν επίσης ότι οι Επιτροπές Στρατιωτών δεν μπορούσαν να συνεχίσουν να ασκούν τη διοίκηση των δύο Ταξιαρχών. Η καλύτερη λύση θα ήταν αντιπρόσωποι της Αντίστασης στην Ελλάδα να αποτελέσουν τον πυρήνα της κυβέρνησης. Επειδή όμως αυτό ήταν αδύνατο στην δεδομένη συγκυρία, ο Σαλάς αποφάσισε ότι ο Τσουδερός μπορούσε να συνεχίσει ως πρωθυπουργός αλλά να συμπεριληφθούν στην κυβέρνηση δημοκρατικοί υπουργοί, από τους πολιτικούς που είχαν ήδη συγκεντρωθεί στο Κάιρο και στους οποίους έγινε σαφές ότι πρέπει να παραμερίσουν τις διαφορές τους με τον Τσουδερό, του οποίου ζητούσαν την απομάκρυνση και να δεχθούν την τοποθέτηση τους. Η απόφαση πάρθηκε μετά από εκτεταμένες συζητήσεις και προβληματισμό στα ηγετικά κλιμάκια της ΑΣΟ. Όπως επισήμανε ο Γιάννης Σαλάς στο Γιώργο Αθανασιάδη, μέλος του κομμουνιστικού κόμματος και από τους πρωτεργάτες του αντιφασιστικού αγώνα στην Αίγυπτο, «…ο σχηματισμός κυβέρνησης με στοιχεία μόνο του Κέντρου, ύστερα από επαναστατική εκδήλωση των αντιφασιστικών δυνάμεων, είναι σοβαρή δεξιά παρέκκλιση. Μα το επαναστατικό κίνημα ακροβατεί σήμερα στο αριστερό χείλος του ιστορικού δρόμου. Μία αριστερή παρέκκλιση ισοδυναμεί με πήδημα στο χάος. Ενώ η δεξιά παρέκκλιση σου δίνει τη δυνατότητα να ξαναγυρίσεις στο σωστό ιστορικό σου δρόμο».3 Τόνισε επίσης ο στρατός θα υποστηρίξει ό,τι βλέπει θετικό στις ενέργειες της κυβέρνησης αλλά θα αφαιρέσει την εμπιστοσύνη του αν κάνει η καινούργια κυβέρνηση ό,τι και η προηγούμενη.

Με την εκ των υστέρων γνώση προκύπτει ότι το αντιφασιστικό κίνημα δεν υπολόγισε το μέγεθος της αντίδρασης των Άγγλων που στη διάρκεια του πολέμου έλεγχαν πολιτικά και στρατιωτικά το χώρο της Μέσης Ανατολής. Αυτοί με τη συνεργασία της κυβέρνησης Τσουδερού εφάρμοσαν μία πολιτική φθοράς, διώξεων και προκλήσεων απέναντι σ΄αυτό το κίνημα που έλεγχε τις ένοπλες δυνάμεις. Παρά το γεγονός ότι γνώριζαν την έκταση της επιρροής που είχαν οι Επιτροπές Στρατιωτών, οι Άγγλοι για λάθος λόγους καθαρά πολιτικής σκοπιμότητας δεν μπορούσαν να διαλύσουν, ή έστω να αδρανοποιήσουν, τις ένοπλες δυνάμεις συμμάχου χώρας και μάλιστα της Ελλάδας στην αντίσταση της οποίας στις δυνάμεις του Άξονα το 1940-1941 στήριζαν το μεγάλο μέρος της προπαγάνδας τους.

Για τους ίδιους λόγους το Foreign Office απορρίπτει την πρόταση του Βρετανού πρεσβευτή στην Ελλάδα R.Leeper αλλά και του Τσουδερού, το Δεκέμβριο 1943, να διαλυθεί το αντιστασιακό κίνημα στην Ελλάδα για το καλό του ελληνικού λαού και των μελλοντικών αγγλο-ελληνικών σχέσεων. Το Foreign Office πίστευε ότι ήταν εξαιρετικά σημαντικό να διατηρηθεί το αντιστασιακό κίνημα, όχι εξ αιτίας της ασήμαντης επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας του, αλλά επειδή είχε πολύ μεγάλη προπαγανδιστική αξία για να διατηρηθεί το ηθικό του ελληνικού λαού.4

Αντίστοιχη αντιμετώπιση επιφυλάσσουν οι Άγγλοι και στην ίδια την ελληνική κυβέρνηση εξορίας από τη στιγμή της συγκρότησης της και ιδιαίτερα σ’ αυτήν που προκύπτει μετά το κίνημα του Στρατού το Μάρτιο 1943. Στο πλαίσιο αυτών των εξελίξεων, με τη σαφή επικράτηση των όρων της ΑΣΟ και κάτω από την πίεση που αυτή ασκεί, οι Άγγλοι παρά τη μεγάλη απογοήτευση τους αναγκάζονται να αποδεχθούν την κυβέρνηση εξορίας όπως ανασυγκροτήθηκε με την είσοδο των Γ. Ρούσου (αντιπρόεδρος και υπουργός Ναυτικών), Β. Καραπαναγιώτη (Στρατιωτικών), Ε. Σοφούλη (Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντιλήψεως), θα προστεθούν ο υποναύαρχος Π. Βούλγαρης (Αεροπορίας) και ο Σ. Βενιζέλος (Ναυτικών).

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν οι αγγλικές αρχές στην εσωτερική αλληλογραφία τους, αποδέχθηκαν απρόθυμα αυτή την «φθαρμένη» κυβέρνηση για όσο καιρό εξασφαλίζει τη συνέχεια των συμφωνιών που έχουν υπογράψει και εξυπηρετεί τις προπαγανδιστικές τους ανάγκες. Πρόκειται για άλλη μία τυπική περίπτωση χρησιμοποίησης κυβέρνησης αλλά και συγκεκριμένων πολιτικών προσώπων για την εξυπηρέτηση των αγγλικών, στην περίπτωση αυτή, συμφερόντων. Αυτή η τακτική θα επιβεβαιωθεί μετά την παραίτηση του Τσουδερού και της κυβέρνησής του, με την ανάθεση της πρωθυπουργίας στο Σ. Βενιζέλο για όσο διάστημα χρειάζεται για να αναλάβει αυτός την ευθύνη για την αιματηρή καταστολή του κινήματος στο Ναυτικό τον Απρίλιο 1944 και με την συνοπτική απομάκρυνσή του αμέσως μετά, για να δοθεί η πρωθυπουργία στον προεπιλεγμένο Γ. Παπανδρέου. Ο τελευταίος θα εκμετρήσει τη χρησιμότητα του για τον αγγλικό παράγοντα με τη διεκπεραίωση του Συνεδρίου του Λιβάνου, τη Συμφωνία της Καζέρτας και αναλαμβάνοντας εν γνώσει του την ευθύνη για τη σύγκρουση του Δεκέμβρη στην Αθήνα την τελευταία και αιματηρή φάση της οποίας θα παρακολουθήσει ως θεατής από την προνομιούχο θέση του πρωθυπουργού της χώρας.

Η δεύτερη εξέγερση
Η πολιτική και στρατιωτική κατάσταση του πολέμου έχει αλλάξει εντελώς ένα χρόνο αργότερα όταν, τον Απρίλιο 1944, οι ένοπλες δυνάμεις επαναστατούν ξανά. Το φασιστικό καθεστώς στην Ιταλία έχει καταρρεύσει από το Σεπτέμβριο 1943, οι συμμαχικές στρατιές προσεγγίζουν την υπό γερμανική κατοχή Ρώμη. Η Μέση Ανατολή δεν είναι πλέον θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων και το γεγονός ότι ο σοβιετικός στρατός έχει εισβάλλει πλέον στην Ευρώπη και στο χώρο των Βαλκανίων βρίσκεται ήδη στη Ρουμανία, θέτει άλλες προτεραιότητες για τους Άγγλους και τους επιτρέπει, σε αντίθεση με το Μάρτιο 1943, να επιδιώξουν την δυναμική αντιμετώπιση των επαναστατημένων ενόπλων δυνάμεων και ουσιαστικά τη διάλυση του στρατού ξηράς.

Η ίδρυση από το ΕΑΜ της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης το Μάρτιο 1944 λειτουργεί καταλυτικά στις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Στην ηγεσία του ευρύτερου αντιφασιστικού χώρου και της ΑΣΟ αντιπαρατίθενται δύο απόψεις ως προς το ποια πολιτική θα ακολουθήσει απέναντι στην ίδρυση της ΠΕΕΑ. Η μία άποψη υποστήριζε ότι δεν πρέπει να εκδηλωθούν τότε υπέρ της ΠΕΕΑ και του ΕΑΜ, αλλά στις παραμονές της απόβασης της κυβέρνησης στην Ελλάδα, αν είναι δυνατό επί ελληνικού εδάφους, την κρίσιμη στιγμή της ξένης επέμβασης. Αντίθετα η άλλη άποψη υποστήριξε ότι οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να εκδηλωθούν άμεσα και ανεπιφύλακτα για να κλονιστεί το κύρος της κυβέρνησης εξορίας, για να ελκύσουν την προσοχή της παγκόσμιας κοινής γνώμης στην πολιτική κατάσταση της Ελλάδας. Ένα επιπλέον επιχείρημα ήταν ότι οι Άγγλοι δεν θα χρησιμοποιούσαν το στρατό και το ναυτικό στην απελευθέρωση της Ελλάδας επειδή γνώριζαν ότι η σύνθεση τους ήταν 90-95% δημοκρατική.5

Τελικά επικράτησε η άποψη της άμεσης και γενικής επέμβασης που υποστήριζε και ο γραμματέας της ΑΣΟ, Γιάννης Σαλάς. Η απόφαση για εξέγερση πάρθηκε χωρίς εξωτερική επέμβαση γιατί σύμφωνα με τις ενδείξεις που υπάρχουν δεν έχει διαπιστώσει άμεση επαφή με την ηγεσία του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Η «Επιτροπή Εθνικής Ενότητος Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων Μ.Α.» που συγκροτήθηκε επέδωσε στις 31 Μαρτίου 1944 υπόμνημα στον Τσουδερό με κύριο αίτημα τη συγκρότηση αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης με βάση την ΠΕΕΑ. Η εντύπωση του Αμερικανού πρεσβευτή L.MacVeagh ήταν ότι αυτή η επιτροπή αξιωματικών που τον επισκέφθηκε για να του επιδώσει το υπόμνημα κάθε άλλο παρά «σκουπίδια» ήταν όπως τον είχε κάνει να πιστέψει ο Τσουδερός. Τη διαχείριση της κρίσης ανάλαβαν οι αγγλικές αρχές και ο Churchill προσωπικά. Τα μέλη της ελληνικής κυβέρνησης υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους αλλά πήραν εντολή να παραμείνουν στις θέσεις τους απέχοντας από κάθε ενέργεια μέχρι να φθάσει ο Γεώργιος στο Κάιρο από το Λονδίνο. Η εξέγερση ήταν πολύ σοβαρότερη και εκτεταμένη από εκείνη του Μαρτίου 1943. Όλες οι μονάδες του Στρατού και του Ναυτικού με ελάχιστες εξαιρέσεις είχαν εκδηλωθεί υπέρ της ΠΕΕΑ. Σε όλες τις μονάδες οι Επιτροπές Στρατιωτών είχαν τον έλεγχο. Μεταξύ αυτών και η 1η Ταξιαρχία πλήρως εξοπλισμένη και έτοιμη να αναχωρήσει για το μέτωπο της Ιταλίας.6 Οι Επιτροπές Στρατιωτών στην Αεροπορία, αν και τάχθηκαν αλληλέγγυες, δεν εκδηλώθηκαν ανοιχτά υπέρ της ΠΕΕΑ. Οι Άγγλοι αποφάσισαν η καταστολή της εξέγερσης να αρχίσει από το Ναυτικό και να την αναλάβουν Έλληνες.

Η επιτυχημένη επίθεση στα δύο επαναστατημένα πλοία στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας είχε 50 νεκρούς και τραυματίες και από τις δύο πλευρές. Ακολούθησε η παράδοση όλων των εξεγερμένων μονάδων. Ο ελληνικός στρατός αναδιοργανώθηκε ριζικά. Από τους 18.500 άνδρες, περίπου 2.500 «έμπιστα στοιχεία» συγκρότησαν τη 3η Ορεινή Ταξιαρχία που πολέμησε στο Ρίμινι της Ιταλίας και στην Αθήνα το Δεκέμβρη 1944, ενάντια στις δυνάμεις του ΕΛΑΣ Οι μισοί περίπου από τους άνδρες του Στρατού φυλακίστηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην αφρικανική έρημο. Επέστρεψαν στην Ελλάδα μετά το τέλος του πολέμου το καλοκαίρι του 1945.

Οι Άγγλοι διαπίστωσαν την έκταση της επιρροής της ΑΣΟ, χωρίς φυσικά να το παραδεχτούν δημόσια. Στο Foreign Office «τους προξένησε ανησυχία και έκπληξη», όπως επεσήμανε ο ίδιος ο υπουργός εξωτερικών Anthony Eden, όταν είδαν ότι οι επαναστάτες αποτελούσαν το μισό και περισσότερο των ανδρών των ελληνικών στρατιωτικών μονάδων και ότι οι ταραχές δεν προκλήθηκαν από μία «φούχτα φανατικών» όπως γενικά πίστευαν μέχρι τότε.7 Υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση ότι οι Άγγλοι δεν έκαναν τίποτα για να εμποδίσουν την εξέγερση του Απριλίου 1944 ώστε να εκκαθαρίσουν τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις ενώ ακόμα στάθμευαν στην Μέση Ανατολή, μία περιοχή υπό αγγλικό στρατιωτικό έλεγχο. Ανεξάρτητα από το πόσο πιθανή φαίνεται μία τέτοια εξήγηση δεν υπάρχουν διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία να την στηρίξουν.

Η ηγεσία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ δεν έδωσαν μεγάλη προσοχή στην αύξηση της κομμουνιστικής επιρροής στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή.

Δεν έχει διαπιστωθεί ότι δόθηκαν οδηγίες ή συμβουλές στην ΑΣΟ από το ΚΚΕ αν και υπήρξαν αρκετές ευκαιρίες για κάτι τέτοιο. Αντίθετα αυτές οι εξεγέρσεις υπέρ της ΠΕΕΑ καταδικάστηκαν έντονα από τις αντιπροσωπείες της ΠΕΕΑ, του ΕΑΜ και του ΚΚΕ όταν έφθασαν στο Κάιρο για να λάβουν μέρος στο Συνέδριο του Λιβάνου. Σ’ ένα γράμμα που έστειλαν στον Churchill για να τον ευχαριστήσουν για το ενδιαφέρον του για την Ελλάδα και το μέλλον της αναφέρονται στις παράφρονες πράξεις ανεύθυνων προσώπων οι οποίες παρά το γεγονός ότι γεννήθηκαν από την επιθυμία για εθνική ένωση οδήγησαν σε οδυνηρά και καταστρεπτικά αποτελέσματα τα οποία πρέπει να καταδικαστούν από όλους.

Όταν οι φυλακισμένοι άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων, οι «συρματένιοι» όπως τους αποκαλούσαν στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, επέστρεψαν στην Ελλάδα οι περισσότεροι συνέχισαν τον αγώνα και υπέστησαν τις συνέπειες.

Αν το μαζικό αυτό κίνημα «ξεχάστηκε» και οι αγωνιστές του δεν έχουν τύχει ακόμα της προσοχής και της εκτίμησης που δικαιούνται, είναι μια άλλη ιστορία που πρέπει επιτέλους να γραφτεί και θα γραφτεί.

1. Κ.Τσουμάνης, Το Ελληνικό εμπορικό ναυτικό και το ναυτεργατικό κίνημα (1939-1945), Αθήνα, Προσκήνιο, 2001.
2. R6554 F.Ο./371/37216, Αναφορά Βρετανικής Εξεταστικής Επιτροπής, 14 Απριλίου 1943
3. Γιώργη Αθανασιάδη, Η πρώτη πράξη της ελληνικής τραγωδίας, Εκδόσεις Ελεύθερη Ελλάδα, 1971, σ.116. (Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1999). Ο Γιώργος Αθανασιάδης (1897-1971) γυμνασιάρχης της Ξενάκειου Σχολής της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου (1922-1944) και διακεκριμένος εκπαιδευτικός με πλούσιο συγγραφικό έργο, μετά τη φυλάκιση του από τους Άγγλους και την αναγκαστική αναχώρηση του από την Αίγυπτο, καταφεύγει το 1949 στις Λαϊκές Δημοκρατίες και εργάζεται δραστήρια για την εκπαίδευση των Ελλήνων μαθητών στην Επιτροπή βοήθειας του Παιδιού (ΕΒΟΠ) και σε άλλες θέσεις. Για τη δράση του αντιφασιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή βλέπε και το Β.Νεφελούδης, Η Εθνική Αντίσταση στη Μέση Ανατολή, Τόμοι Α+Β, Θεμέλιο Αθήνα 1981
4. P.Papastratis, British Policy towards Greece 1941-1944, Cambridge University Press, 1984, σ.152-153
5. Γ.Αθανασιάδης, σ.176-177
6. Α.Ζερβούδης, Η Ταξιαρχία του Ελ Αλαμέϊν (η 1η ελληνική Ταξιαρχία), Χίος 1985, σ.417-434.
7. R7247 F.O.371/43702, Σχόλιο Eden, 6 Μαΐου 1944

Περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω, Τεύχος #99, Ιούλης-Αύγουστος 2013

Για ένα Αντιρατσιστικό Νομοσχέδιο του κινήματος

Ο Πέτρος Κωνσταντίνου, συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ, γράφει για τις μάχες που ανοίγονται μπροστά μας ενάντια στο ρατσισμό και τους νεοναζί.

30 Μάρτη 2013: διαδήλωση στην Αθήνα για την ιθαγένεια.

Η δικομματική συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ έχει καραμπινάτους ακροδεξιούς υπουργούς πρόθυμους να τρέξουν γρηγορότερα την ατζέντα του ρατσισμού μαζί με την επίθεση των ιδιωτικοποιήσεων και των περικοπών. Από την πρώτη μέρα, ο Χ.Αθανασίου, διάδοχος του Α.Ρουπακιώτη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι προτεραιότητα η αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας με την προώθηση του «αντιρατσιστικού» νομοσχεδίου.

Ο νέος υπουργός είναι ο πρώην δικαστής, που (ως αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών) πριν καθαρογραφεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για την αντισυνταγματικότητα διατάξεων του νόμου για την ιθαγένεια και τη ψήφο των μεταναστών στις δημοτικές εκλογές έσπευσε να στείλει εγκύκλιο για να παγώσει η διαδικασία χορήγησης της ιθαγένειας στα παιδιά των μεταναστών.

Η τοποθέτηση στο Υπουργείο Υγείας του φασίστα Άδωνη Γεωργιάδη σηματοδοτεί ότι η κλιμάκωση στις περικοπές και τα κλεισίματα νοσοκομείων θα πάει χέρι-χέρι με τον ρατσισμό. Οι φασίστες της Χρυσής Αυγής βρήκαν τείχος από τη μεριά των εργαζόμενων στα νοσοκομεία. H ΝΔ για να ξαναμαζέψει τη διαρροή ψηφοφόρων προς τη Χρυσή Αυγή βάζει μπροστά τον Γεωργιάδη να εκκαθαρίσει τα νοσοκομεία από τους άπορους και τους μετανάστες. Είναι μια επιλογή που ενισχύει τους φασίστες.

Το στίγμα της νέας δικομματικής συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ το βάζουν οι ίδιοι οι αστυνομικοί μηχανισμοί, που συνεχίζουν τον Ξένιο Δία. Μέσα σε ένα χρόνο προχώρησαν σε πάνω από εκατό χιλιάδες προσαγωγές-ελέγχους μεταναστών στον δρόμο, με μόνο κριτήριο το χρώμα του δέρματος και μόνο το 5% δεν είχε χαρτιά. Είναι μια απόδειξη πόσο ψεύτικο είναι το παραμύθι της «εισβολής εκατομμυρίων λαθρομεταναστών στη χώρα», την ώρα που τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα κρατητήρια των αστυνομικών τμημάτων έχουν γίνει κολαστήρια για πάνω από πέντε χιλιάδες κρατούμενους. Στα Γρεβενά ένας εικοσάχρονος από την Ακτή Ελεφαντοστού βρέθηκε απαγχονισμένος. Οι απόπειρες αυτοκτονιών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης φέρνουν στο προσκήνιο τη βαρβαρότητα μιας φυλάκισης που παρατείνεται ανά τρίμηνο χωρίς καμία δικαιολογία.

To κόστος αυτής της βαρβαρότητας είναι τεράστιο. Την ίδια ώρα που η FRONTEX χρησιμοποιεί ένα στόλο ελικοπτέρων, αεροπλάνων και πλοίων για να σκανάρει με θερμικές κάμερες μανάδες και παιδιά, που περνάνε τα σύνορα, δεν υπάρχουν διαθέσιμα μέσα για την δασοπυρόσβεση, ούτε για πυροσβέστες!

Το κλείσιμο των συνόρων με τη FRONTEX και ο φράχτης στον Έβρο έχουν οδηγήσει σε τραγωδίες. Γυναίκες και μικρά παιδιά προσφύγων πνίγονται στη προσπάθεια να ξεφύγουν από το θάνατο που σκορπάνε τα βομβαρδιστικά των νατοϊκών στρατών κατοχής και τα φονικά όπλα των δικτατόρων, που έχουν τη στήριξη της ΕΕ. Όσο πιο ερμητικά σφραγίζονται τα σύνορα τόσο πιο επικίνδυνη και δαπανηρή είναι η προσπάθεια να περάσουν από αφύλακτα μονοπάτια. Ανθίζει σε αυτό το έδαφος η μεγαλύτερη δράση των δουλεμπόρων σε συνεργασία με αστυνομικούς και λιμενικούς που θησαυρίζουν στις νέες συνθήκες.

Η ΝΔ δεν βιάζεται να φέρει αλλαγές στο νόμο για την ιθαγένεια, καθώς το πάγωμα της εφαρμογής του νόμου Ραγκούση έχει σημάνει φρένο στην εξέταση των αιτήσεων για χιλιάδες παιδιά, που φτάνουν στα δεκαοκτώ να μην έχουν κανένα έγγραφο γιατί οι γονείς τους δεν κατάφεραν να καταβάλουν τα χρήματα για την αγορά 150 ενσήμων! Στα χρόνια της μαζικής ανεργίας, χιλιάδες νόμιμοι μετανάστες χάνουν τα χαρτιά τους αφού αδυνατούν να ανανεώσουν τις άδειες τους, μη μπορώντας να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα ένσημα.

Το ότι ο ρατσισμός δουλεύει για τα κέρδη των αφεντικών φάνηκε κραυγαλέα και με ήχους δίκαννων στην Νέα Μανωλάδα, όταν στις 17 Απρίλη μπράβοι της Βαγγελάτος ΑΕ πυροβόλησαν στο ψαχνό μετανάστες εργάτες Γης, που ζήτησαν να πληρωθούν τα μεροκάματα τους. Η φανταστική ανταπόκριση στο κάλεσμα για αγώνα της ΚΕΕΡΦΑ, με τη πραγματοποίηση μαζικής συνέλευσης, την εγγραφή χιλιάδων εργατών Γης στην Ένωση Μεταναστών Εργατών και τη μαχητική τους διαδήλωση, με πορεία μέσα στα φραουλοχώραφα έδειξε ότι το κίνημα κάνει βήματα μπρος, ακόμη και μέσα στα κάστρα της ασυδοσίας και του ρατσισμού. Αναγκάστηκε ο Δένδιας να πάει αυτοπροσώπως στη περιοχή, να δώσει έγγραφα παραμονής στα θύματα της επίθεσης και να βάλει στη φυλακή τους μπράβους.

Μπορούμε να σταματήσουμε όλες αυτές τις επιθέσεις και να πισωγυρίσουμε την ρατσιστική ατζέντα;
Την τελευταία χρονιά, η ατζέντα του ρατσισμού βρήκε απέναντί της μαζικές απαντήσεις. Στις 24 Αυγούστου 2012, χιλιάδες μετανάστες πλημμύρισαν την Ομόνοια κατά της επιχείρησης «Ξένιος Δίας». Στις 30 Μάρτη, η διαδήλωση για την ιθαγένεια έφερε στο δρόμο τα παιδιά της δεύτερης γενιάς μεταναστών. Μέσα στα ίδια τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα αστυνομικά τμήματα, αναπτύχθηκε ένα κίνημα με μαζική απεργία πείνας που κέρδισε την συμπαράσταση. Επισκέψεις συνδικάτων, όπως της ΟΕΝΓΕ, μέσα στα κολαστήρια έσπασαν το τείχος της σιωπής, αναδεικνύοντας ότι δεν πρόκειται για χώρους προσωρινής κράτησης-φιλοξενίας αλλά βαρβαρότητας. Αυτοί οι αγώνες έδειξαν ότι η οργή και όχι ο φόβος επικρατούν στους μετανάστες.

Ένα χρόνο μετά την είσοδο της Χρυσής Αυγής στη Βουλή, το ναζιστικό μόρφωμα απέτυχε να μετατρέψει την εκλογική του απήχηση σε δύναμη οργανωμένη με ομάδες κρούσης και τάγματα εφόδου στις γειτονιές. Μπροστά τους βρέθηκαν χιλιάδες, που τους εμπόδισαν γειτονιά τη γειτονιά με μαζικές αντισυγκεντρώσεις. Κορύφωση ήταν η κινητοποίηση «19 Γενάρη, Αθήνα-πόλη αντιφασιστική» με κινητοποιήσεις αλληλεγγύης σε τριάντα πόλεις έξω από ελληνικές πρεσβείες. Η απομόνωση των ναζιστικών ομάδων κρούσης ήρθε με επίμονη μαζική αντιφασιστική παρέμβαση στις γειτονιές αλλά και σε εργασιακούς χώρους, όπου είχε επικεντρώσει η Χρυσή Αυγή, όπως στα νοσοκομεία και τα σχολεία. Οι κραυγές “αίμα μόνο για έλληνες”, βρήκαν μπροστά τους εργαζόμενους στα νοσοκομεία, που τους πέταξαν έξω. Στα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί ξεδίπλωσαν δράσεις κατά του φασισμού και του ρατσισμού, που τους εμπόδισαν. Στις παρελάσεις, αυτή η δράση έδωσε ακόμη μεγαλύτερη δυναμική στο αντιφασιστικό κίνημα.

Το αντιφασιστικό κίνημα συνδυάστηκε με τη δράση κατά του ρατσισμού. Έβαλε τεράστια πίεση στα κόμματα της αριστεράς και τα ανάγκασε να διακηρύσσουν την ανάγκη απόκρουσης της νεοναζιστικής απειλής και σε αρκετές περιπτώσεις να μπαίνουν σε κινητοποιήσεις στις γειτονιές και σε εργασιακούς χώρους.

Για ένα αντιρατσιστικό νομοσχέδιο του κινήματος
Η συγκυβέρνηση, πριν αντιμετωπίσει την απεργιακή έκρηξη των εργαζόμενων της ΕΡΤ και γίνει σμπαράλια, βρέθηκε μπροστά στο αδιέξοδο του «αντιρατσιστικού νομοσχεδίου.» Η ίδια η ΝΔ, αμέσως μετά τις εκλογές της 17ης Ιούνη 2012, χαρακτήριζε τη Χρυσή Αυγή «άλλο ένα νόμιμο κόμμα» και έφτασε κάτω από τις πιέσεις του νέου αντιφασιστικού κινήματος να τους χαρακτηρίζει νεοναζί και να μιλάει για λήψη μέτρων κατά της ρατσιστικής βίας.

Η ΔΗΜΑΡ ήταν ακόμη πιο ευάλωτη στις πιέσεις και γι’ αυτό ζητούσε νομοσχέδιο καταδίκης της ρατσιστικής βίας, την ώρα που το αρνιόταν η ΝΔ. Στη κρίση που άνοιξε η αριστερά και το κίνημα, εμφανίστηκαν μετά από πολλά χρόνια νέες δυνατότητες για την προβολή των ώριμων διεκδικήσεων, που ανέδειξε το κίνημα αντίστασης.

Χιλιάδες αγωνιστές και αγωνίστριες, ντόπιοι και μετανάστες κατέβηκαν ξανά και ξανά στους δρόμους και έδωσαν μάχες στις γειτονιές και τους χώρους, αναδεικνύοντας τα ώριμα αιτήματα του κινήματος. Η ΚΕΕΡΦΑ κωδικοποίησε αυτά τα αιτήματα ως το «αντιρατσιστικό νομοσχέδιο των κινημάτων αντίστασης», γύρω από τρεις άξονες: Νομιμοποίηση των μεταναστών, ιθαγένεια για τα παιδιά, έξω οι φασίστες.

Νομιμοποίηση τώρα και άσυλο στους πρόσφυγες!
Οι εργάτες Γης στη Μανωλάδα, πλάι στα αιτήματα για ανθρώπινες κατοικίες με ζεστό νερό και την απαίτηση να τιμωρηθούν οι μπράβοι των αφεντικών, πρόβαλαν το αίτημα της νομιμοποίησης των μεταναστών. Πρόκειται για αίτημα που δυναμώνει την ενότητα της εργατικής τάξης και ενισχύει την κοινή πάλη κατά των μνημονίων, κατά της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων, υπερασπίζεται μισθούς και ασφαλιστικά ταμεία από τις περικοπές.

Ο ρατσισμός ρίχνει τα μεροκάματα διασπώντας ενώ η νομιμοποίηση και η ενότητα τα υπερασπίζουν και ανοίγουν δρόμους για κατακτήσεις. Γι αυτό, έτρεξαν να σπάσουν την αλληλεγγύη προς τους εργάτες Γης της Μανωλάδας, με τα ψέματα ότι «οι ξένοι έχουν δουλειά, όταν οι έλληνες εργάτες δεν έχουν». Και στον αγροτικό βιομηχανικό τομέα και στις πόλεις, ο αγώνας είναι κοινός ενάντια στις Μανωλάδες της ανασφάλιστης, μαύρης και απλήρωτης εργασίας. Δεν απολύουν οι Πακιστανοί και οι Μπαγκλαντεσιανοί τους εργαζόμενους στον Κατσέλη, την ΕΡΤ, τη ΜΕΒΓΑΛ και τα ναυπηγεία, αλλά οι ασύδοτοι βιομήχανοι που δεν επενδύουν και κερδοσκοπούν κάθε τόσο, καταστρέφοντας την παραγωγή και τις δουλειές των εργατών. Οι μετανάστες αποτελούν το 10% του πληθυσμού και σε ορισμένα επαγγέλματα ξεπερνάνε το 15%. Στην αγροτική παραγωγή έχουν έντονη παρουσία, όπως και στη βιομηχανία, τη βιοτεχνία και στις υπηρεσίες καθαριότητας. Είναι οργανικό κομμάτι της εργατικής τάξης και η εγγραφή τους στα συνδικάτα είναι ο δρόμος για την απόκρουση της διάσπασης.

Ζητάμε να μπει τέλος στην επιχείρηση «Ξένιος Δίας», να κλείσουν τα στρατοπέδα συγκέντρωσης, κατάργηση της FRONTEX και του φράχτη στον Έβρο.

Δεν θα φέρουν τη καταστροφή οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, που έρχονται αν τα σύνορα ανοίξουν και γκρεμιστεί ο φράχτης στον Έβρο. Έρχονται εξ αιτίας των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και των καταστροφών, που προκαλεί το ΝΑΤΟ, η ΕΕ και το ΔΝΤ. Οι μετανάστες περνάνε τα σύνορα και προσφέρουν στην κοινωνία ένα έτοιμο εργατικό δυναμικό, για το οποίο το κράτος δεν έχει ξοδέψει ούτε ένα σεντ. Τα ένσημα και τα παράβολα που πληρώνουν, ξεπληρώνουν κατά πολύ περισσότερο τις παροχές που έχουν από το δημόσιο σύστημα υγείας.

Είναι μύθος η εξίσωση «πολλοί μετανάστες ίσον πισωγύρισμα και φτωχότερη κοινωνία» και αυτό είναι φανερό από το ότι οι ΗΠΑ δεν είναι το φτωχότερο κράτος ενώ έχει τους περισσότερους μετανάστες. Οι άρχουσες τάξεις μέσα στον καπιταλισμό έχουν ανάγκη το ρατσισμό για να επιβάλλουν τη κυριαρχία τους πάνω στην εργατική τάξη μέσα από το διαίρει και βασίλευε. Έτσι κρατάνε για τους εαυτούς τους το μεγαλύτερο μερίδιο του πλούτου και μοιράζουν τη φτώχεια στους πολλούς. Μόνο η εργατική αντίσταση μαζί με τον αντιρατσιστικό αγώνα μπορεί να τους χαλάσει τα σχέδια.

Στην Ελλάδα φτάσαμε να νομιμοποιηθούν εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες μόνο μέσα από σκληρούς αγώνες, με τα συνδικάτα να παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεκδίκηση της νομιμοποίησης και μάλιστα χωρίς ποσοστώσεις «πόσοι χωράνε» ή «πόσοι χρειάζονται για συγκεκριμένες ανάγκες της παραγωγής».

Ιθαγένεια για όλα τα παιδιά, ψήφο στους μετανάστες.
Για τους χιλιάδες μετανάστες εργάτες, η νομιμοποίηση στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 2000 δεν έφερε τα ίσα δικαιώματα στη δουλειά, στη μόρφωση και τη ζωή. Τα παιδιά, που γεννήθηκαν στη χώρα και δεν γνώρισαν άλλη, βρέθηκαν να είναι παράνομοι στα δεκαοκτώ και να μην μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές στα πανεπιστήμια, γιατί ακόμη και τώρα τους αρνούνται τις δυνατότητες ειδικότητας, όπως για παράδειγμα στην Ιατρική! Οι διακρίσεις ποτίζουν τον κρατικό μηχανισμό όχι μόνο με τον αστυνομικό πάνω από το κεφάλι, αλλά και με εξοντωτικές γραφειοκρατικές ρυθμίσεις και χαράτσια, με παρεμπόδιση της συνένωσης των οικογενειών, όπως στις περιπτώσεις των μεταναστών από το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές, που κρατιούνται μακριά από τις γυναίκες και τα παιδιά τους για μια ολόκληρη ζωή.

Το δικαίωμα στην ιθαγένεια μαζί με πλήρη εργασιακά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα είναι κεντρικό για να εμποδίσουμε το ρατσισμό. Τα συνδικάτα στην εκπαίδευση και οι σύλλογοι γονέων έχουν να παίξουν κεντρικό ρόλο, δυναμώνοντας τον αγώνα για να σώσουμε το σχολείο της γειτονιάς, ένα σχολείο γέφυρα διαφορετικών πολιτισμών, αλληλεγγύης και αγώνα για τη μόρφωση και τη ζωή.

Για αυτό παλεύουμε για τη διεύρυνση των δικαιωμάτων πρόσβασης στην ιθαγένεια, χωρίς αποκλεισμούς. Σύμμαχοι σε αυτό τον αγώνα είναι οι ίδιες οι κοινότητες μεταναστών.

Πανελλαδική Συνέλευση, Διεθνής Συνάντηση 5-6 Οκτώβρη στην Αθήνα

Η ΚΕΕΡΦΑ έχει καταφέρει να στηρίξει ένα κύμα αγώνων, να ανεβάσει την αυτοπεποίθηση και την διάθεση για αγώνα σε ευρύτερα κομμάτια του εργατικού και νεολαιίστικου κινήματος και των ίδιων των μεταναστών. Γι αυτό, το κάλεσμα της για μια μεγάλη Πανελλαδική Συνέλευση, που θα δώσει ώθηση στο αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό κίνημα, πρέπει να φτάσει παντού: σε κάθε πόλη, γειτονιά, εργασιακό χώρο, σχολείο, κοινότητα, σε ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, σε όλη τη αριστερά και τα συνδικάτα. Από παντού να υπάρξουν αποστολές και αντιπροσωπείες που θα φέρουν τις εμπειρίες, θα εκφράσουν την διάθεση για συνέχιση και κλιμάκωση της αντίστασης, θα μπορέσουν να συζητήσουν τις επόμενες μεγάλες πρωτοβουλίες. Η κρίση της δικομματικής κυβέρνησης και οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές θα γίνουν πεδίο, όπου οι νεοναζί θα επιχειρήσουν να αναδειχτούν ως εναλλακτική λύση και οι Κασιδιάρηδες πρέπει να μας βρουν πάλι μπροστά τους, χωρίς κανένα εφησυχασμό.

Η Διεθνής Συνάντηση έρχεται να συζητήσει για πρώτη φορά την δυνατότητα κοινών πρωτοβουλιών κατά των φασιστών. Ήδη στηρίζεται από την κίνηση της Βρετανίας Unite Against Fascism («Ενωθείτε Ενάντια στο Φασισμό»). Η επόμενη χρονιά, έχει την πρόκληση των ευρωεκλογών, όπου οι φασίστες θα επιχειρήσουν να μεταφέρουν τις εκλογικές τους επιτυχίες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και να προβάλουν ότι εκφράζουν την εναλλακτική λύση. Το να συντονιστεί η δράση του αντιφασιστικού κινήματος ενάντια στην Ευρώπη-ρατσιστικό φρούριο, την ισλαμοφοβία και τις πολιτικές της λιτότητας της ΕΚΤ για χάρη του ευρώ είναι ένας στόχος φιλόδοξος αλλά όχι άπιαστος.

Μετά την εμπειρία της 19 Γενάρη Αθήνα-πόλη αντιφασιστική, βάζουμε μπροστά να φτάσουμε σε ένα κίνημα που θα διεκδικεί μια Ευρώπη σε ένα Κόσμο χωρίς νεοναζί και ρατσισμό, χωρίς τη θηλιά του χρέους στο λαιμό των εργατών. Μπορούμε να το πετύχουμε!

Περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω, Τεύχος #99, Ιούλιος-Αύγουστος 2013